Ailə, insanların birgə yaşadığı, qarşılıqlı sevgi və anlayışın qurulduğu bir mühitdir. Lakin hər bir ailə üzvünün psixoloji tələbləri fərqli olur və zamanla dəyişir. Uşaqlar, gənclər, valideynlər və nənə-babalar müxtəlif mərhələlərdə fərqli ehtiyac və istəklərlə qarşılaşırlar. Hər yaş qrupunun özünəməxsus psixoloji tələblərini anlamaq və bu tələblərə uyğun yanaşmalar tətbiq etmək, ailə üzvlərinin sağlam və anlayışlı münasibət qurmasına imkan yaradır.

Uşaqların psixoloji tələbləri

Uşaqlar inkişaf mərhələsində olduğu üçün onların psixoloji ehtiyacları zamanla dəyişir. Kiçik yaşlardan etibarən uşaqlar ətrafdakı dünyanı anlamağa və özlərini ifadə etməyə çalışırlar. Onların əsas psixoloji ehtiyacları sevgi, diqqət və təhlükəsizlikdir.

Uşaqlar özlərini dəyərləndirilmiş və sevilən hiss etmək istəyirlər. Bu dövrdə onların özünə inamı, valideynlərin münasibəti ilə formalaşır. Uşağa güvən verən və müsbət təsdiqlər təqdim edən valideynlər onun özünəinamını artırır. Həmçinin uşaqların hisslərini düzgün ifadə etməsi və valideynlərinin onları diqqətlə dinləməsi çox önəmlidir. Uşaqlar səhv etdikdə təhqir edilmək yerinə, səhvlərini anlamaları və düzəltmələri üçün istiqamətləndirilməlidir.

Gənclərin psixoloji tələbləri

Gənclik dövrü, insan həyatının ən mürəkkəb mərhələlərindən biridir. Bu dövrdə gənclər kimliklərini tapmağa, özlərini tanımağa və dünyaya aidiyyət hissi qazanmağa çalışırlar. Gənclərin ən əsas ehtiyaclarından biri müstəqillikdir. Valideynlərdən ayrılmaq, öz qərarlarını vermək və həyat yollarını müəyyənləşdirmək istəyirlər. Bununla yanaşı, qarşılaşdıqları çətinliklər və qorxular onları psixoloji cəhətdən təsirləndirə bilər.

Gənclərin digər bir ehtiyacı isə cəmiyyət tərəfindən qəbul edilməkdir. Onlar yaşadıqları mühitdə və sosial platformalarda özlərini göstərmək, təqdir və hörmət qazanmaq istəyirlər. Bu dövrdə gənclərin ətrafından dəstək görməsi olduqca vacibdir. Onlara düzgün istiqamət verilməsi və duyğusal ehtiyaclarının nəzərə alınması onların özünəinamını gücləndirir.

Valideynlərin psixoloji tələbləri

Valideynlik, ciddi psixoloji məsuliyyət və zəhmət tələb edir. Uşaqlarını böyüdən valideynlər, şəxsi həyatlarını ailə həyatları ilə tarazlaşdırmağa çalışarkən bəzən emosional yorğunluq yaşayırlar. Onların əsas ehtiyacı ailə üzvlərindən və cəmiyyətdən dəstək və anlayış görməkdir.

Valideynlər, xüsusilə də uşaqlara qayğı göstərərkən öz psixoloji ehtiyaclarını unuda bilərlər. Bu vəziyyət emosional yorğunluq yarada bilər. Buna görə də, valideynlər həm özlərinə vaxt ayırmalı, həm də ailə daxilində sevgi və hörmət mühiti yaratmalıdırlar. Ailə üzvlərinin bir-birinə qarşılıqlı dəstəyi və anlayışı valideynlərin psixoloji sağlamlığını qorumaq üçün önəmlidir.

Nənə-babaların psixoloji tələbləri

Nənə və babalar ailənin yaşlı üzvləri olaraq dəyərli və faydalı hiss etmək istəyirlər. Onlar həyat təcrübələrini paylaşmağa və ailə üzvləri ilə daha çox vaxt keçirməyə can atırlar. Nənə və babaların ən böyük qorxularından biri yalnızlıq hissidir.

Sağlamlıq problemləri və fiziki gücün azalması da onların psixoloji vəziyyətinə təsir edir. Ailənin digər üzvlərinin diqqəti və qayğısı, onların psixoloji sağlamlığını qorumaq üçün çox vacibdir. Nənə və babalar ailə ilə əlaqələrini gücləndirdikcə, özlərini daha dəyərli və faydalı hiss edirlər.

Nəticə

Ailədə hər bir yaş qrupunun psixoloji tələblərini anlamaq və bu tələblərə uyğun davranmaq, ailə üzvləri arasında sağlam münasibətlər qurulmasına şərait yaradır. Sevgi, anlayış və dəstək ailə üzvlərinin ehtiyaclarını qarşılamaqda mühüm rol oynayır.

Bu rubrika çərçivəvəsindəki məqalələr “PRİM – Psixososial Reabilitasiya və İnkişaf  Mərkəzi“nin maliyyə dəstəyi ilə çap olunur.

“PRİM” Psixososial Reabilitasiya və İnkişaf Mərkəzi

📞+994 50 207 80 04

📍Ünvan: Bakı ş. Zahid Xəlilov 48A, Elmlər m/st yaxınlığı