Yay aylarında günəşin tünd şüaları daha çox hiss olunur və bu, dərinin sağlamlığına müxtəlif təsirlər göstərə bilər. Günəşin zərərli təsirindən qorunmaq və dəri sağlamlığını qorumaq, xüsusilə isti aylarda vacibdir. Bu məsələyə MayoMed Medikal Fizioterapiya və Reabilitasiya Mərkəzinin təsisçisi və baş həkimi, terapevt, ailə həkimi Nərminə Abbasova ilə aydınlıq gətirdik.
Günəş şüalarının dəriyə təsiri
Nərminə Abbasova, günəşin dərimizə olan təsirini aşağıdakı şəkildə izah edir:
🔸 Ultrabənövşəyi (UV) şüalar: Günəşdən gələn UV şüaları dərimizin üst təbəqələrinə nüfuz edərək, dərinin erkən yaşlanmasına, qırışlara və ən ciddi halda dəri xərçənginə səbəb ola bilər. UVB şüaları dəri xəstəliklərinə yol açaraq, dərinin zədələnməsinə və yanmasına səbəb olur.
🔸 Dəri yanığı: Xüsusilə günorta saatlarında günəş şüaları çox güclü olduğu üçün dərinin həddindən artıq günəşə məruz qalması dərinin yanmasına və ciddi zədələnmələrə səbəb ola bilər. Dr. Abbasova, günəş yanığının dərinin təbii bərpa prosesini poza biləcəyini və bu zədələnmənin, sonradan dəridə ləkələrə və hətta xərçəngə yol açacaq problemlərə səbəb ola biləcəyini bildirir.
Yayda dəri sağlamlığını necə qoruyaq?
Dəri sağlamlığını qorumaq üçün Dr. Nərminə Abbasova bir neçə vacib tövsiyə verir:
🔸 Günəşdən qoruyucu kremlərdən istifadə edin: Yayda günəşə məruz qaldıqda, dərinin qorunması üçün günəşdən qoruyucu krem istifadə etmək mütləqdir. SPF (Sun Protection Factor) dərəcəsi yüksək olan kremlər dərini zərərli UV şüalarından qorumağa kömək edir. Dr. Abbasova, SPF 30 və daha yüksək olan kremlərin gündəlik istifadəsini tövsiyə edir.
🔸 Yüngül və açıq rəngli geyimlərdən istifadə edin: Dəriyə birbaşa günəş şüaları vurduqda, həmçinin UV şüalarının dərinin alt qatlarına nüfuz etməməsi üçün yüngül, hava keçirməyi asan olan açıq rəngli geyimlər geyinmək faydalıdır.
🔸 Günəş şüalarından qaçın: Ən təhlükəli vaxtlar günün ortasında, yəni 11:00 – 16:00 saatları arasında olur. Bu saatlarda açıq havada olmaqdan çəkinmək, günəşin zərərli təsirlərini minimuma endirmək üçün vacibdir. Dr. Nərminə Abbasova, bu saatlarda günəş altında çox qalmamağı tövsiyə edir.
🔸 Su və maye qəbulu: Günəş altında uzun müddət qalmaq bədənin susuz qalmasına səbəb ola bilər. Bu zaman bol su içmək və dərini nəmləndirmək lazımdır. Dərinin quruması, günəşin zərərlərini daha da artıracaq.
🔸 Dəriyə qulluq: Günəşdən sonra dərini nəmləndirici və bərpaedici kremlərlə müalicə etmək vacibdir. Aloe vera və vitamin E ilə zəngin kremlər dərini sakitləşdirir və günəşin yaratdığı zədələri azaldır.
Uşaqlar və yaşlılar üçün daha da təhlükəlidir
Dr. Abbasova, uşaqların və yaşlıların dərilərinin günəşə daha həssas olduğunu vurğulayır. Bu yaş qruplarında dərinin qorunması üçün daha diqqətli yanaşmaq lazımdır. Xüsusilə körpələrdə və kiçik uşaqlarda dərinin qorunması, günəş şüalarından müdafiə edən xüsusi məhsullarla təmin edilməlidir. Eyni zamanda, yaşlılar da dərilərinin daha həssas olduğunu nəzərə alaraq, müntəzəm olaraq günəşdən qorunma tədbirləri görməlidirlər.
Dəri xərçəngi riskinə qarşıe diaqnoz
Günəşin zərərli təsirləri uzun müddət sonra dəridə ciddi problemlərə səbəb ola bilər. Dr. Nərminə Abbasova, dəri xərçənginin erkən mərhələdə aşkar edilməsi üçün mütəmadi olaraq dəri müayinəsi keçirməyin vacibliyini bildirir. Dərinin üzərindəki dəyişiklikləri izləmək, yeni ləkələr və ya yaranan şişlər haqqında həkimə müraciət etmək, xərçəngin erkən mərhələdə aşkar olunmasını təmin edə bilər.
