Azərbaycan Respublikasının “Ünvanlı Dövlət Sosial Yardımı Haqqında” Qanunu, maddi çətinliklər içində olan ailələrin sosial təminatını gücləndirmək məqsədilə dövlət tərəfindən təqdim edilən yardımların əsas prinsip və şərtlərini tənzimləyir. Bu qanuna görə, müxtəlif sosial qrupların yardımlar alması üçün müəyyən meyarlar və şərtlər müəyyən olunub. Lakin çox sayda insanın maraq göstərdiyi məsələlərdən biri, aliment alan şəxslərin ünvanlı sosial yardım alıb-almayacağı ilə bağlıdır.

Qanunvericiliyə əsasən, aliment alan şəxslər ünvanlı sosial yardım ala bilərlər, amma bununla bağlı bəzi xüsusi şərtlər mövcuddur.

1) Aliment alanların ünvanlı sosial yardım müraciəti

“Ünvanlı Dövlət Sosial Yardımı Haqqında” qanunda göstərilir ki, əgər bir şəxs aliment alırsa, bu şəxsin ünvanlı sosial yardım almağa hüququ vardır. Bu halda, aliment alan şəxslər ailə daxilindəki gəlirlərini və digər maddi vəziyyətlərini nəzərə alaraq, sosial yardım üçün müraciət edə bilərlər.

Eyni zamanda, qanun aliment verən şəxslər üçün də müvafiq şərtlər müəyyən edir. Aliment verən şəxslər də bu yardıma müraciət edə bilər, amma burada da ümumi gəlir və ailənin sosial vəziyyəti önəmli faktorlardır.

2) Alimentlərin ailənin gəlirinə təsiri

Ünvanlı sosial yardımların verilməsində ən əsas meyar, ailənin orta aylıq gəlirinin hesablanmasıdır. Bu gəlir hesablama zamanı, ailə üzvlərinin maddi vəziyyəti və gəlirlərinin daxilində alimentlərin necə təsir edəcəyi xüsusi yer tutur.

Alimentlər ödənildikdə, faktiki ödənilən məbləğ ailənin məcmu gəlirindən çıxılır. Bu o deməkdir ki, aliment verən şəxsin ailəsinin gəliri, faktiki olaraq aliment ödədiyi üçün azalır və bu məbləğ sosial yardımın müəyyən edilməsində nəzərə alınmaz.

Digər tərəfdən, aliment alınan şəxsin gəliri, faktiki olaraq ailənin məcmu gəlirinə daxil edilir. Yəni, aliment alan şəxs tərəfindən alınan məbləğ, həmin şəxsin ailəsinin gəlirinin bir hissəsi kimi qəbul olunur və ünvanlı sosial yardımın verilməsi ilə bağlı hesablamalarda bu məbləğ nəzərə alınır.

3) Sosial yardımın mütləq şərtləri

Ünvanlı sosial yardımın verilməsi üçün yalnız alimentlərin mövcudluğu yetərli deyil. Yardım verilən ailənin gəlirinin müəyyən olunmasında başqa amillər də nəzərə alınır. Məsələn, ailə üzvlərinin sayı, digər sosial yardımlar, əməkhaqqı, müavinət və təqaüd kimi digər gəlirlər də hesaba alınır.

Hər bir şəxs, aliment almağa və ya verməyə görə sosial yardımlar üçün müraciət etdikdə, yerli sosial təminat orqanları tərəfindən ailənin maddi vəziyyəti ətraflı şəkildə qiymətləndirilir. Bu qiymətləndirmə nəticəsində, sosial yardımların məbləği müəyyən edilir.

Aliment alan şəxslər ünvanlı sosial yardım almağa hüququ vardır, amma bu yardımın məbləği ailənin ümumi gəlirinin hesablanmasında alimentlərin faktiki olaraq necə təsir etdiyinə bağlıdır. Aliment ödənilən şəxslər üçün bu məbləğ gəlirdən çıxarılır, aliment alınan şəxslər üçün isə gəlirə daxil edilir. Həmçinin, ünvanlı sosial yardımların veriləcəyinə qərar verərkən ailənin ümumi maddi vəziyyəti və gəlirləri nəzərə alınır.

Qanunvericilik, həm aliment alan, həm də verən şəxslərə sosial yardımlar üçün müraciət etmə imkanı yaradır, lakin bu müraciətlərin qiymətləndirilməsi zamanı müxtəlif göstəricilər nəzərə alınmalıdır.

Hazırladı: Fateh