Son illərdə tez-tez qarşılaşılan sağlamlıq problemlərindən biri də unutqanlıqdır. Bu, yalnız yaşla əlaqəli bir vəziyyət kimi görünə bilər, amma müasir həyatın təzyiqləri, stress və qeyri-sağlam həyat tərzi səbəbindən daha çox insanın bu problemi yaşadığı müşahidə edilir. Mütəxəssislər, unutqanlığın qarşısını almaq və yaddaşı gücləndirmək üçün müxtəlif üsullar təklif edirlər. MayoMed Medikal Fizioterapiya və Reabilitasiya Mərkəzinin rəhbəri, ailə həkimi və terapevt Nərminə Abbasova, bu mövzu ilə bağlı öz ekspert fikirlərini bölüşür.
Unutqanlığın əsas səbəbləri
Unutqanlığın əsas səbəblərindən biri, bədənin və beynin düzgün qidalanmaması, stresin çox olması, həmçinin siqaret və qeyri-sağlam həyat tərzidir. Nərminə Abbasova, yaddaş zəifliyini aradan qaldırmaq üçün düzgün qidalanmanın vacib olduğunu qeyd edir:
“Beynin fəaliyyətini yaxşılaşdıracaq və yaddaşı gücləndirəcək qidalar çox önəmlidir. Amma bəzən yalnız bu qidalar kifayət etmir. Ən son araşdırmalara görə, müntəzəm idman etmək, yaddaş zəifliyini 50%-ə qədər azaldır. Fiziki aktivlik beynin qan dövranını yaxşılaşdıraraq onun fəaliyyətini artırır,” deyə o əlavə edir.
Stressin yaddaşa təsiri
Stress, həyatın təbii bir hissəsi olsa da, mütəmadi olaraq yüksək səviyyədə stress yaşamaq beyinin funksiyalarını zəiflədir və yaddaş problemlerini artırır. Nərminə Abbasova, stressin unutqanlıqla birbaşa əlaqəli olduğunu və bu vəziyyətin qarşısını almaq üçün stressdən uzaq durmağa çalışmanın vacib olduğunu bildirir:
“Gündəlik həyatda yaşadığınız problemlər, iş təzyiqi və digər stress faktorları yaddaşınızı zəiflədə bilər. Stresslə mübarizə aparmaq üçün mümkün qədər rahatlamağa çalışın. Məsələn, təbiətdə gəzintilər və ya meditasiya kimi rahatlama üsulları, beyninizi sakitləşdirə və yaddaşınızı qoruyar,” deyə mütəxəssis vurğulayır.
Beyni inkişaf etdirən fəaliyyətlər
Beyni inkişaf etdirmək və yaddaşı gücləndirmək üçün sadə fəaliyyətlər də çox təsirli ola bilər. Nərminə Abbasova, araşdırmalara əsaslanaraq, boş zamanlarda beyini aktiv saxlamaq üçün müxtəlif çalışmalar və tapmacalar etməyi təklif edir:
“Beyin də bədən kimi məşqə ehtiyac duyur. Boş vaxtlarınızda söz tapmacaları, rəqəm oyunları və ya yeni bir hobbi ilə məşğul olmaq yaddaşı inkişaf etdirə bilər. Ayrıca, həmişə eyni rutini izləməmək və bəzən adi şeyləri fərqli şəkildə etmək də beyninizi stimullaşdırır. Məsələn, açarınızı ya da telefonunuzu hər zaman qoyduğunuz yerdən fərqli bir yerə qoyun və onu tapmağa çalışın. Bu sadə fəaliyyətlər belə, beynin işləməsini gücləndirir,” deyə Nərminə Abbasova açıqlayır.
Qidalanma və meyvələrin rolu
Sağlam qidalanma da yaddaşın güclənməsində mühüm rol oynayır. Mütəxəssis, meyvələrin beynin sağlamlığı üçün xüsusi faydalı olduğunu vurğulayır:
“Meyvələr, xüsusən də albalı, ərik, çiyələk kimi antioksidantlarla zəngin meyvələr beyin fəaliyyətini stimullaşdırır. Həmçinin, meyvələrin tərkibindəki vitaminlər və minerallar beynin inkişafını dəstəkləyir. Meyvə yeməyi sevməyənlərdə unutqanlıq daha çox müşahidə olunur. Bu səbəbdən, gündəlik pəhrizinizə meyvələri daxil etmək, yaddaşınızı gücləndirə bilər,” deyə Nərminə Abbasova bildirir.
Balıq və omeqa-3 yağ turşuları
Yaddaşın gücləndirilməsi üçün vacib olan digər bir qida isə balıqdır. Həftədə ən azı üç dəfə balıq yemək, beyindəki sinir hüceyrələrinin sağlamlığını qorumağa kömək edir. Nərminə Abbasova, balıq və xüsusən də omeqa-3 yağ turşuları ilə zəngin qidaların beynin funksiyalarını yaxşılaşdırmağa təsir etdiyini bildirir:
“Omeqa-3 yağ turşuları beyin hüceyrələrinin daha yaxşı fəaliyyət göstərməsinə kömək edir. Bu səbəbdən, balıq yemək yaddaşın güclənməsi üçün ən yaxşı yollardan biridir. Həftədə üç dəfə balıq yemək beyninizi inkişaf etdirə bilər,” deyə mütəxəssis qeyd edir.
Yaddaşınızı qorumaq üçün nə etməlisiniz?
Yaddaş zəifliyini azaltmaq və unutqanlıqdan qurtulmaq üçün sağlam həyat tərzi, düzgün qidalanma, müntəzəm idman və stresin idarə edilməsi böyük əhəmiyyət kəsb edir. Beyninizi inkişaf etdirmək və yaddaşı gücləndirmək üçün sadə, amma təsirli üsullar var. Nərminə Abbasovanın tövsiyələrinə əsasən, fiziki aktivliyə önəm vermək, beyninizi məşq etdirmək, meyvələr və balıq kimi qidalarla bədəninizi qidalandırmaq yaddaşınızı gücləndirə və bu problemlə mübarizə aparmağa kömək edə bilər.
Unutqanlığa son qoymaq istəyirsinizsə, gündəlik həyatınıza bu sağlam vərdişləri daxil etməyə başlayın. Beyninizin və bədəninizi qorumaq, həyat keyfiyyətinizi artıracaq və yaddaşınızı uzun müddət sağlam saxlamağa kömək edəcək.
