Ataların sözləri, həyatın ən güclü və əhəmiyyətli təsirlərindən biridir. Bu sözlər həm dəstək ola bilər, həm də bir övladın ruhunda izlər buraxan dərin yaralara səbəb ola bilər. Bir çox zaman, sadə və bəlkə də əhəmiyyətsiz görünən ifadələr, övladın psixologiyasına uzun müddətli təsir edərək özünəinamını sarsıdır. Qız övladının inkişafında ataların rolu çox vacibdir və söylədikləri hər bir söz, onun gələcəkdə özünə və başqalarına olan münasibətini formalaşdırır. Bu yazıda, sevgi dolu bir atanı heç vaxt qızına deməyəcəyi bəzi ifadələri nəzərdən keçirəcəyik.

1) “Həssas olma”

Bu ifadə, uşağa emosiyalarını içində saxlamağı və hisslərini ifadə etməməyin vacibliyini öyrədir. Həqiqətən də, bir ata öz qızının ağlamasına və ya narahat olmasına icazə verməli, onu dinləyərək dəstək olmalıdır. Hisslər, gizlədilməsi və ya inkar edilməsi lazım olan bir şey deyil. Əksinə, sevən bir valideyn, övladının hisslərinin dəyərli olduğunu və onların yaşanması üçün hər zaman dəstək olacağını göstərməlidir.

2) “Mən sənin atanam, ona görə sözümə baxmalısan”

Hörmətin və sevginin təməli güc və qorxudan deyil, nümunə olmaqdan və qarşılıqlı anlayışdan gəlir. Uşaq, ata tərəfindən hörmətlə yanaşıldığını hiss etdikdə, onu daha çox qiymətləndirir və onun sözlərinə ehtiram göstərir. Sevgi və hörmət arasında güc tətbiqi yersizdir və bu, yalnız uşağın özünü dəyərsiz hiss etməsinə səbəb ola bilər.

3) “Bu xasiyyətlə heç kimə lazım olmayacaqsan”

Bu cür ifadələr, övladın özünəinamını sarsıdır və ona mənfi bir özlük anlayışı qazandırır. Uşaq, öz xüsusiyyətlərinin dəyərini başa düşmək yerinə, özünü uğursuz və ya arzuolunmaz hiss edə bilər. Sevən bir ata, qızının fərqli xüsusiyyətlərinin onun unikal və qiymətli olduğunu izah etməli və ona hər zaman özünü olduğu kimi qəbul etməsini öyrətməlidir.

4) “Gəl, səni öpüm, şahzadəm”

Bu ifadə, uşağın şəxsi sərhədlərinin pozulması məsələsini gündəmə gətirir. Ailə daxilində belə olsa belə, uşağın bədəninin toxunulmazlığına hörmətlə yanaşılmalıdır. Sevgi və yaxınlıq münasibətlərində, hər zaman qarşı tərəfin razılığı alınmalı, onun şəxsi sərhədləri tanınmalıdır.

5) “Niyə sən digər qızlar kimi deyilsən?”

Müqayisə etmək, bir övladın özünə hörmətini və fərdiliyini zədələyən ən zərərli yanaşmalardan biridir. Hər bir uşaq öz şəxsiyyətinə və qabiliyyətlərinə sahibdir, və bir ata, qızının bənzərsiz və özünəxas olduğunu ona daim xatırlatmalıdır. Müqayisələr, uşağı öz potensialından uzaqlaşdırır və onu başqaları ilə müqayisə edərək özünü pis hiss etməsinə səbəb olur.

6) “Qızsan, dözməlisən”

Bu ifadə, cinsiyyətə görə övladın özünü bəzi hisslərdən və davranışlardan məhrum etməsinə səbəb ola bilər. Qız uşağına ağrı və narahatlıq qarşısında dözməyi öyrətmək, onun psixoloji inkişafını ləngidir. Sevən bir ata, çətinliklərə qarşı birlikdə mübarizə aparmağa və övladının hisslərini dinləməyə daha çox diqqət etməlidir.

7) “Başa düşürsən də, mən zarafat etdim”

Zarafatlar da bəzən ciddiləşdirilməli və uşağın ruhunu incitməməli, narahat etməməlidir. Əgər zarafat bir uşağı incitmişsə, onu gülməli hesab etmək düzgün deyil. Hər bir zarafatın arxasında dürüstlük və yaxşı niyyət dayanmalıdır. Sevən bir ata, zarafatla təhqir arasındakı fərqi övladına başa salmalı və ona öz hisslərini ifadə etməkdə çətinlik çəkməməsini öyrətməlidir.

8) “Kaş oğlan olardın”

Bu ifadə, cinsiyyətə dair stereotipləri gücləndirir və qız uşağının öz varlığını dəyərləndirməsini çətinləşdirir. Qız övladına hər zaman özünü unikal və qiymətli hiss etdirmək lazımdır. Həyatın dəyəri cinsiyyətə deyil, insanın öz qabiliyyətlərinə və insanlığa verdiyi töhfələrə bağlıdır.

9) “Uydurma, elə bir şey olmayıb”

Uşağın hisslərini və təcrübələrini inkar etmək, onun şəxsiyyətini və daxili dünyasını təsir edə bilər. Bir ata, qızının yaşadığı hər bir hissi və təcrübəni ciddiyə almalı və onu dinləməlidir. Uşağın duyğuları və hisləri realdır və onlara hörmətlə yanaşmaq, onun inkişafına müsbət təsir edəcəkdir.

10) “Məni məyus etdin”

Bu cür ifadələr uşağın özünü günahkar hiss etməsinə səbəb olur və onu daha da qapalı və özünə güvənməyən bir şəxsiyyətə çevirə bilər. Sevən bir ata, belə bir vəziyyətdə övladına “Bu davranışı bəyənmədim, amma sən mənim üçün hər zaman dəyərlisən” kimi sözlərlə öz sevgisini və dəstəyini göstərməlidir.

11) “Ağlama, güclü ol”

Göz yaşları, zəiflik deyil. Onlar, uşağın içindəki ağrı və narahatlıqdan xəbər verir və onları ifadə etmək təbiidir. Güc, hisslərin qarşısında dürüst olmaqda və onları düzgün şəkildə ifadə etməkdə yatır. Sevən bir ata, qızını hisslərini sərbəst ifadə etməyə və onları cəsarətlə yaşamağa təşviq etməlidir.

12) “Məni sevməlisən”

Sevgi, məcburiyyətlə deyil, qarşılıqlı hörmət, şəfqət və qəbul ilə yaranır. Sevgi bir təzyiq və ya tələb deyil, səmimiyyətin və anlaşmanın təcəssümüdür. Bir ata, öz qızına heç vaxt “məni sevməlisən” deməməli, əksinə ona daim şəxsiyyətini olduğu kimi qəbul etməli və sevgisini şəxsiyyətini tam olaraq qiymətləndirmək üzərində qurmalıdır.

Bu ifadələr yalnız bir neçə nümunədir, lakin hər biri, bir valideynin söylədiyi sözlərin övladın həyatına necə böyük təsir göstərə biləcəyini və onun psixoloji inkişafında əhəmiyyətli rol oynadığını göstərir. Sevgi və hörmət, həm də düzgün sözlər və davranışlarla əksini tapmalıdır ki, övlad özünəinamla böyüsün və həyatına sağlam yanaşmalarla davam etsin.