Narsisistik insanın özünəməxsusluğuna, başqa insanlardan üstünlüyünə, böyüklüyünə inamla səciyyələnən şəxsiyyət pozğunluğudur ; istedadları və nailiyyətləri haqqında şişirdilmiş rəy; uğurları haqqında fantaziyalarla məşğul olmaq; insanlardan özlərinə qarşı şübhəsiz itaət gözləməsi; onların unikallığını və əhəmiyyətini təsdiqləmək üçün başqalarının heyranlığını axtarmaq; empatiya göstərə bilməmək ; özlərinin hər hansı qaydalardan azad olması, ətrafdakıların onlara həsəd aparması haqqında fikirlər. Narsistik şəxsiyyətlər daima başqalarının özləri haqqında fikirlərini idarə etməyə çalışırlar. Onlar az qiymətləndirməyə meyillidirlər.
Narsistlik bir başa şəxsiyyət pozuntusu olaraq dəyərləndirilir.
Narsisistik şəxsiyyət pozğunluğu olan bir insanı ” kənardan təsdiq axtararaq özünə hörməti qorumaq ətrafında təşkil edilmiş ” kimi təsvir edərək, bunların sadəcə olaraq tənqidə və ya tərifə həssas olanları deyil, bu vəzifənin bütün başqalarını kölgədə qoyduğu insanlar olduğunu ifadə edir. “Başqaları tərəfindən necə qəbul edildiyindən narahat olan narsist insanlar, aldandıqlarını və sevilmədiklərini dərindən hiss edirlər .”Narsisistik patologiyanın yetkinlik yaşına qədər qorunan normal uşaqlıq hissi deyil, münasibətlərdə erkən və buna görə də qlobal məyusluqların kompensasiyası olduğuna diqqət yetirilir. Yəni narsist üçün nəzarət mərkəzi özünə hörmətinin arxasında ondan kənarda bir yerdə dayanır, bu da onu daima başqalarının özü haqqında fikirlərini idarə etməyə çalışmağa vadar edir. Narsistik şəxsiyyətlər, özlərini əlaqələndirdiklərini ideallaşdırarkən, dünyada demək olar ki, hər şeyi dəyərsizləşdirməyə meyllidirlər. Onlara qeyri-kamil olan hər şey əhəmiyyətsiz görünür və əksinə, vacib olan hər şey onlara ideal görünür. Üstəlik, bir narsist üçün ideal və əhəmiyyətsiz arasındakı xətt çox incə olduğundan, obyektlərin qavrayışı hər an kəskin şəkildə dəyişə bilər. İnsanların onu, narsistlik dəstəkləmə qabiliyyəti, öz əhəmiyyət hissi narsisistik bir şəxsiyyət üçün son dərəcə əhəmiyyətli olduğundan, belə bir insan üçün əlaqənin bütün digər aspektləri sönər və o, bu cür insan üçün çox böyük çətinlik yaşayır.
Əksər analitiklər hesab edir ki, insanlar başqalarının onları öz narsistik əlavəsi kimi istifadə etdikləri üçün bu yola düşürlər..Narsist xəstələr valideynlər və ya digər baxıcılar üçün həqiqətən kim olduqlarına görə deyil, müəyyən bir funksiya yerinə yetirdiyinə görə çox vacib ola bilər. Əgər onun həqiqi hissləri – xüsusən də düşmənçilik və eqoist hisslər üzə çıxsa, rədd edilmə və ya alçaldılma gələcək. Bu, “yalançı mənliyin” inkişafına kömək edir – başqalarına yalnız məqbul olanı, öyrəndiklərini təqdim edir.
Narsisistik şəxsiyyətin supereqosu inkişaf etməmişdir və əsas şəxsi məqsəd müəyyən bir cəmiyyətə xas olan status atributlarına nail olmaq ola bilər.
Narsistlik insanlarla yaxınlıq qura bilmir, o, sevgidən, eləcə də qısqanclıqdan acizdir – narsistik qısqanclıq yalnız faktdan sonra, qarşı tərəf münasibətin kəsildiyini elan etdikdən sonra yaranır. Narsist özünü əks etdirmək üçün güzgü kimi bir tərəfdaşa ehtiyac duyur.Alimlərin araşdırmalarına istinadən narsistik kişi azğınlığı , bir qayda olaraq, narsistik xarakter daşıyır, qadın cinsi azğınlıq isə demək olar ki, istənilən şəxsiyyət pozğunluğunda baş verir.
Narsist ana ümumiyyətlə uşağının emosional ehtiyaclarını ödəyə bilmir və narsisistik patologiyanın nəsildən-nəslə ötürülməsinə töhfə verir.
Psixoloq, refleksoloq Fazilə Camalova
