Həzm sistemi ağızdan başlayaraq rektuma qədər bir sıra orqanlardan ibarətdir. Ağız, mədə, bağırsaqlar, qaraciyər, vəzilər (məsələn, pankreas) bu sistemin əsas hissələridir. Sağlam həzm sistemi üçün aşağıdakı prinsiplərə əməl etmək vacibdir:
Balanslı qidalanma: Liflə zəngin qidalar (meyvə, tərəvəz, tam taxıllar) həzm prosesini dəstəkləyir. Bu qidalar bağırsaqların düzgün işləməsinə və qəbizlik problemlərinin qarşısını almağa kömək edir.
Yaxşı hidrasiya: Kifayət qədər su içmək həzm prosesini asanlaşdırır və bağırsaqların sağlamlığını qoruyur.
Şəxsi tələblərə uyğun dieta: Hər kəsin qida ehtiyacları fərqlidir, buna görə də fərdi qida tələblərinə uyğun pəhriz seçmək önəmlidir.
Qidalanma ilə bağlı problemlər və müalicəsi
Qəbizlik: Qəbizlik, bağırsaqların nadir və ya çətin hərəkəti ilə xarakterizə olunur. Əsas səbəblərdən biri qeyri-kafi lif istehlakı və az miqdarda su içməkdir. Müalicə üçün:
Liflə zəngin qidalar: Tərəvəzlər, meyvələr və tam taxıllar qəbizlik problemlərini azaltmağa kömək edir.
Kifayət qədər su: Gün ərzində 8-10 stəkan su içmək bağırsaqları nəmli saxlayır.
Fiziki fəaliyyət: Gündəlik fiziki fəaliyyət bağırsaqların fəaliyyətini artırır.
Mədə turşusu problemləri: Mədə turşusu artırsa, mədə yanması və həzmsizlik kimi simptomlar yaranır. Bunun səbəbləri arasında stres, qeyri-sağlam qidalanma və bəzi dərmanlar ola bilər. Müalicə üçün:
Asidik qidalardan qaçınmaq: Acı, qızardılmış və yağlı qidalardan uzaq durmaq.
Kiçik və tez-tez yemək: Yeməkləri kiçik porsiyalarda və tez-tez yemək mədənin aşırı turşu istehsalını azalda bilər.
Antasidlər: Mədə turşusunu neytrallaşdıran dərmanlardan istifadə edilə bilər, amma uzun müddət istifadə edilməməlidir.
Həzm sistemi xəstəlikləri: İrritabl bağırsaq sindromu (IBS), iltihablı bağırsaq xəstəlikləri (IBD) kimi xəstəliklər ciddi həzm problemlərinə səbəb ola bilər. Müalicə üçün:
İlkin müayinə: Müvafiq tibbi müayinə və diaqnoz müalicə planının tərtib edilməsi üçün vacibdir.
Pəhriz dəyişiklikləri: Qida həssaslıqlarını idarə etmək üçün xüsusi pəhrizlərin tətbiqi (məsələn, low-FODMAP pəhrizi).
Dərman müalicəsi: Həkim tərəfindən təyin olunan dərmanlar ilə simptomların idarə edilməsi.
Gastroezofageal Reflüks (GERD): Mədə turşusunun qida borusuna doğru axması ilə yaranan bir vəziyyətdir. Müalicə üçün:
Qidalanma ilə bağlı sağlam həyat tərzi təklifləri
Nizamlı qidalanma: Gün ərzində eyni vaxtda yemək yemək həzm sisteminin ritmini qoruyur.
Azı-çoxu yedmək: Böyük porsiyalar yeməkdən çəkinmək, yeməkləri kiçik hissələrlə yemək daha yaxşı həzm etməyə kömək edir.
Stressin idarə edilməsi: Stress həzm sisteminin fəaliyyətinə təsir edə bilər, buna görə də stressi idarə etmək üçün meditasiya, yoga və digər rahatlama texnikaları faydalı ola bilər.
Nəticə
Sağlam həzm sistemi bədənin ümumi sağlamlığı üçün vacibdir. Qidalanma ilə bağlı problemləri önləmək və müalicə etmək üçün düzgün qidalanma, kifayət qədər su içmək, fiziki aktivlik və stressin idarə edilməsi prinsiplərinə əməl etmək vacibdir. Hər hansı bir həzm sistemi problemi varsa, həkimə müraciət etmək və müvafiq müalicə və məsləhətləri izləmək tövsiyə olunur.
Nərminə Abbasova
MayoMed Medikal Fizioterapiya və Reabilitasiya Mərkəzinin təsisçisi və baş həkimi, terapevt, ailə həkimi
(Həkimlə əlaqə saxlamaq istəyənlər Əhməd Rəcəbli 207-də yerləşən MayoMed klinikasına müraciət edə (TEL: (012) 464 86 93; 464 86 94; 464 86 95) və ya (051) 866 02 20; (051) 567 66 96 mobil nömrələri ilə birbaşa Nərminə Abbasova ilə əlaqə saxlaya bilərlər.)
Bu yazı həzm sistemi haqqında çox aydın və ətraflı məlumat verir. Həmçinin, sağlam qidalanma prinsiplərinə dair verdiyi tövsiyələr çox faydalıdır.
Həzm sisteminin müxtəlif aspektlərini bu qədər sadə və anlaşılan bir dildə izah edən bir yazı tapmaq çətin idi. Mənə görə, yazının təqdim etdiyi prinsiplər gündəlik həyatımızda tətbiq edilməsi asan olan praktik tövsiyələr təqdim edir. Yaxşı iş görmüsünüz! Təşəkkürlər Nərminə xanıma
Mən bu yazıdan çox məmnun qaldım. Əsas prinsiplərin hər birini ayrı-ayrılıqda izah etməsi və həzm sisteminin sağlamlığını qorumağa yönəlmiş tövsiyələr çox faydalıdır. Yazı həm də vizual cəhətdən yaxşı təqdim edilib, bu da məlumatları daha da aydınlaşdırır.
Yazı həzm sistemi ilə bağlı olan bilgiləri çox yaxşı şəkildə toplayıb və müntəzəm tətbiq edilə bilən məsləhətlər təqdim edir. Təşəkkür edirəm, bu yazı mənə sağlam qida seçimləri etməkdə kömək oldu
Həzm sistemi və sağlamlıq mövzusunda bu qədər ətraflı və sistemli məlumat əldə etmək çox xoş oldu. Yazının təqdim etdiyi məlumatlar gündəlik həyatımızda asanlıqla tətbiq edilə bilər. Əlverişli və praktik tövsiyələr üçün təşəkkürlər
Allah Nermine xanimin canini sag elesin. Yazilarini coxdan izleyirem. Nece ki, oxucular olaraq bizim saglanliginiza togfesini verir elece de oz cani saglam olsun.