Yay mövsümü bəzən həyatı daha gözəl və rəngarəng etsə də, isti hava insan sağlamlığına ciddi təsir göstərə bilər. Hər il yayda, xüsusilə yüksək temperatur və istilik dalğaları səbəbindən, istilik vurması və dehidratasiya kimi xəstəliklər artmaqdadır. Bu xəstəliklər ciddi sağlamlıq problemlərinə yol aça bilər və bəzən həyati təhlükə də yarada bilər. Buna görə, yay aylarında bədənimizin düzgün idarə edilməsi və qorunması xüsusilə əhəmiyyətlidir.

İstilik vurması:

İstilik vurması, bədənin istilik tənzimləmə mexanizminin pozulması nəticəsində baş verən bir vəziyyətdir. Bədənin temperaturu 40°C-yə qədər yüksələ bilər, bu da orqanizm üçün çox təhlükəlidir. Bu vəziyyətin səbəbləri, əsasən yüksək xarici temperatur, çoxlu fiziki fəaliyyət, bədənin düzgün soyutma mexanizminin işləməməsi və bədənin lazımi maye qəbul etməməsidir.

İstilik vurmasının simptomları:

Bədən istiliyinin sürətlə yüksəlməsi (40°C və ya daha yüksək).

Şiddətli başgicəllənmə, qarışıqlıq və zəkaya təsir.

Quru dəri və güclü tərləmə.

Ürək döyüntüsünün sürətlənməsi.

Bulanıq görmə və qusma.

İstilik vurması vəziyyətində bədənə nəzarət etmək çox vacibdir, çünki sürətli müalicə edilmədikdə beyin və daxili orqanlar zədələnə bilər.

Dehidratasiya (Bədən su qıtlığı):

Dehidratasiya, bədənin su ehtiyatlarının kəskin şəkildə azalması vəziyyətidir. Yayda bədənin çox tərləməsi və su itirməsi nəticəsində dehidratasiya riski artır. Su, bədənin normal işləməsi üçün ən vacib elementlərdən biridir. Su itirilməsi ilə bağlı simptomlar, məsələn, ağız quruluğu, baş ağrısı, zəiflik, bədənin soyumasının çətinləşməsi və yuxusuzluq müşahidə oluna bilər.

Dehidratasiya simptomları:

Ağız quruluğu və susuzluq hissi.

Dəridə elastikliyin azalması (bədənin büzülməsi).

Quru və solğun dəri.

Baş ağrıları, yorğunluq və halsızlıq.

Sidiyin miqdarının azalması və rənginin tündləşməsi.

İstilik vurmasının və dehidratasiyanın qarşısının alınması:

Bu xəstəliklərin qarşısını almaq üçün müəyyən tədbirləri həyata keçirmək lazımdır:

Bol su içmək – Yayda su içmək ən vacib məsələdir. Gündə ən az 8-10 stəkan su içməyə çalışın. Çox tərlədikdə və ya fiziki fəaliyyət göstərdikdə bu miqdarı artırmaq lazımdır.

İstilikdən qorunmaq – Günün ən isti saatlarında (12:00 – 16:00) açıq havada çox qalmaqdan çəkinin. Havanın sərin olduğu səhər və axşam saatlarında gəzinti etmək daha faydalıdır.

Yüngül və rahat geyimlər – Yüngül, nəfəs alan, açıq rəngli və geniş geyimlər seçmək bədənin sərinləməsinə kömək edir.

Fiziki fəaliyyəti azaldın – İstilik çox yüksək olduqda ağır fiziki fəaliyyətlərdən qaçınmaq və bədəninizi çox yormamaq vacibdir.

Sərinləmək və kölgədə qalmaq – Günəş altında uzun müddət qalmaq bədənin istilik tənzimləməsini çətinləşdirir. Kölgədə və sərin mühitdə qalmağa çalışın.

Maye ilə zəngin qidalar qəbul edin – Albalı, qarpız, xiyar kimi su tərkibli meyvə və tərəvəzlər bədənin su balansını qorumağa kömək edir.

Təzyiqi izləmək – Ürək xəstəliyi və ya yüksək təzyiqi olan insanlar isti havalarda diqqətli olmalıdır. Belə insanlar müntəzəm olaraq qan təzyiqini izləməli və istirahət etməlidirlər.

İstilik vurması və dehidratasiya zamanı təcili yardım:

İstilik vurması və dehidratasiya halında, dərhal təcili tibbi yardım göstərilməsi çox vacibdir. Bu vəziyyətdə, bədənin soyutulması və maye qəbulunun artırılması lazımdır. Bədən soyuq kompreslərlə soyudulmalı, xəstə dərhal sərin mühitə aparılmalı və təcili tibbi yardım üçün müraciət edilməlidir.

Yay aylarında istilik vurması və dehidratasiya kimi xəstəliklərin qarşısının alınması, sadə, lakin mühüm tədbirlərlə mümkündür. İstilikdən və günəşin təsirindən qorunmaq, bol su içmək və bədəninizi sərin tutmaq, bu cür sağlamlıq problemlərinin qarşısını almaqda əhəmiyyətlidir. Sağlamlığınızı qorumaq üçün mütəmadi olaraq diqqətli olmaq və həkim tövsiyələrinə əməl etmək vacibdir.

Nərminə Abbasova

MayoMed Medikal Fizioterapiya və Reabilitasiya Mərkəzinin təsisçisi və baş həkimi, terapevt, ailə həkimi.

Həkimlə əlaqə saxlamaq istəyənlər Əhməd Rəcəbli 207-də yerləşən MayoMed klinikasına müraciət edə (TEL: (012) 464 86 93; 464 86 94; 464 86 95) və ya (051) 866 02 20; (051) 567 66 96 mobil nömrələri ilə birbaşa Nərminə Abbasova ilə əlaqə saxlaya bilərlər.