Bağırsaq insan orqanizminin ən mühüm orqanlarından biri olub, təkcə qida həzmi ilə məhdudlaşmayan çoxşaxəli funksiyalara malikdir. Son illərdə aparılan araşdırmalar bağırsağın təkcə fiziki sağlamlıq üçün deyil, həm də psixoloji vəziyyətə təsir göstərdiyini sübut etmişdir. Bu baxımdan terapevtlər üçün bağırsaq sağlamlığına diqqət yetirmək, həm bədən, həm də ruhi vəziyyətin bütöv şəkildə qiymətləndirilməsi baxımından vacibdir.
Bağırsaq və ümumi sağlamlıq
Bağırsaqların əsas funksiyası qidaların həzmi, vitamin və mineralların sorulması və tullantı maddələrinin xaric edilməsidir. Lakin son illərdə “ikinci beyin” adlandırılan bağırsaqların sinir sistemi ilə sıx əlaqəli olduğu müəyyən edilmişdir. Bağırsaq florası — yəni mikrobiom — immun sistemin fəaliyyəti, maddələr mübadiləsi və hətta əhval-ruhiyyə üzərində böyük təsirə malikdir. Bağırsaq mikrobiotasındakı disbalans müxtəlif xəstəliklərin, o cümlədən depressiya, narahatlıq pozuntuları, autoimmun və mədə-bağırsaq xəstəliklərinin yaranmasına səbəb ola bilər.
Terapevtik baxış: Bədən və ruh birliyində bağırsağın rolu
Terapevtlər üçün insanı yalnız fiziki orqan kimi deyil, bütöv — yəni bədən və ruhi halın birliyi kimi görmək əsas prinsipdir. Bu yanaşma ilə baxıldıqda, bağırsaq sağlamlığı yalnız qastroenteroloqların yox, həm də terapevtlərin diqqət mərkəzində olmalıdır. Xüsusilə, xroniki yorğunluq, yuxusuzluq, psixosomatik ağrılar, narahatlıq pozuntuları və ya emosional qeyri-sabitlik kimi şikayətlərlə müraciət edən şəxslərdə bağırsaq mikroflorasının vəziyyətinə də diqqət yetirilməlidir.
Qidalanma və həyat tərzi — terapevtin tövsiyələri
Terapevtin tövsiyə edə biləcəyi sadə, lakin təsirli yanaşmalardan biri də düzgün qidalanmadır. Təbiiliyə yaxın, liflə zəngin, probiotik və prebiotiklər ehtiva edən qidalar (məsələn, yoqurt, kefir, turşu kələmi, tam taxıllar və s.) bağırsaq florasını gücləndirir. Bundan başqa, stresin azaldılması, yuxu rejiminin normallaşdırılması və fiziki aktivlik də bağırsaq fəaliyyətinə müsbət təsir göstərir.
Stress və bağırsaq əlaqəsi
Stressin bağırsaq fəaliyyəti üzərindəki təsiri artıq geniş şəkildə sübut olunmuşdur. Stress zamanı orqanizmdə ifraz olunan kortizol və digər stress hormonları bağırsaq hərəkətlərinə, florasına və həzmin keyfiyyətinə mənfi təsir göstərir. Məhz buna görə də terapevtik yanaşmada psixoloji vəziyyətin stabilləşdirilməsi, stresin idarə olunması metodlarının (nəfəs məşqləri, meditasiya, psixoloji dəstək və s.) tətbiqi bağırsaq sağlamlığı üçün faydalı ola bilər.
Psixosomatik yanaşma
Bəzi hallarda bağırsaq problemlərinin altında fiziki səbəblər deyil, emosional və ruhi gərginlik dayanır. Məsələn, irritablı bağırsaq sindromu (İBS) adlanan vəziyyətin əsas səbəblərindən biri də psixoloji gərginlik və daxili narahatlıqdır. Bu halda terapevtin rolu, xəstənin emosional vəziyyətini dəyərləndirib müvafiq psixoloji dəstək və yönləndirmə təmin etməkdir.
Terapevtin yanaşması ilə baxıldıqda, bağırsaq təkcə bir orqan deyil, insan sağlamlığının əsas sütunlarından biridir. Fiziki və psixoloji sağlamlıq bir-birindən ayrılmaz olduğuna görə, bağırsaq sağlamlığına diqqət yetirmək, bir çox xəstəliklərin qarşısını almaqda, yaxud mövcud vəziyyətin yaxşılaşdırılmasında mühüm rol oynayır. Terapevt, bu baxımdan həm ilkin diaqnostika, həm də həyat tərzi dəyişikliyi istiqamətində vacib tövsiyələr verə bilər.
Nərminə Abbasova
MayoMed Medikal Fizioterapiya və Reabilitasiya Mərkəzinin təsisçisi və baş həkimi, terapevt, ailə həkimi
(Həkimlə əlaqə saxlamaq istəyənlər Əhməd Rəcəbli 207-də yerləşən MayoMed klinikasına müraciət edə (TEL: (012) 464 86 93; 464 86 94; 464 86 95) və ya (051) 866 02 20; (051) 567 66 96 mobil nömrələri ilə birbaşa Nərminə Abbasova ilə əlaqə saxlaya bilərlər.)
