Cülüklər üçün uşaq sahibi olmağa qərar vermək seçilən yollardan biridir. Hamiləliyin başlanğıcından etibarən cütlüklərin yeni rolu valideyn olmaqdır. Körpə ilə həyata hazırlaşarkən narahatlıq yaşana bilər. Həyat yoldaşları arasında və yaxın ətraf mühitlə münasibətlər pozulmazsa, bu normaldır. Ancaq ilk 2 həftədən sonra emosional eniş-yoxuşlar davam edərsə və ya artarsa, anada da sıx ağlamalar, həddindən artıq zəiflik və inciklik, körpənin və özünə pis bir şey olacağını hiss etməsi. Evdə xüsusilə axşam saatlarında nəfəs almaqda çətinlik, dözümsüzlük və körpə ilə əlaqə qura bilməmə kimi əlamətlər müşahidə olunarsa, bunlar doğum sonrası depressiya əlamətləridir.
Erkən yaşda ana olmaq depressiyaya səbəb ola bilər Doğuşdan sonra depressiya doğuş edən qadınların 15%-də baş verir. Erkən yaşda ana olan qadınlarda depressiya nisbəti 30-35 faiz nisbətində dur.
Doğuşdan sonra yaşanan emosional dəyişikliklər müalicə oluna bilir.
Doğuşdan sonrakı depressiya əlamətləri; kədər və ya bədbəxtlik, həddindən artıq yorğunluq, tükənmə və enerji itkisi, sosial fəaliyyətlərə laqeydlik, diqqət və konsentrasiyada çətinlik, ağlama, yuxusuzluq, iştahsızlıq, depressiv əhval-ruhiyyə, körpə ilə məşğul olmaq istəməmək, intihar düşüncələri və ölüm. Bütün analar eyni dərəcədə şikayətlə qarşılaşmırlar. Doğuşdan sonra yaşanan emosional dəyişiklikləri müalicə etmək mümkündür. Həyat yoldaşı və ailə dəstəyi çox vacibdir. Xüsusilə ata anaya emosional kömək etməlidir. Uşaq baxımında anaya dəstək olmaq, ananı analıq roluna daha asan hazırlayır. Doğuşdan sonra ana özünə vaxt ayırmalı, əri ilə təklikdə vaxt keçirməli, ictimailəşməli, müntəzəm fiziki fəaliyyətlə məşğul olmalıdır.
Depressiya 2 həftədən çox davam edərsə, peşəkar yardım lazımdır.
Doğuş sonrası depressiyanın müalicəsində, həyat yoldaşı, ailəsi və sosial mühiti ananı yaxından izləməlidir. İki həftədən çox davam edən simptomlar üçün peşəkar yardım axtarmaq lazımdır. Müalicə üç mərhələdə aparılır. Birincisi, psixiatrın təyin etdiyi dərman müalicəsi, ikincisi psixoterapiya, üçüncüsü isə həyat yoldaşı, ailə və sosial dəstəkdir.
Yoldaşın dəstəyi tələb olunur.
Unudulmamalıdır ki, hər bir qadın hamiləlik, doğuş və əmizdirmə zamanı emosional və fiziki dəyişikliklər yaşayacaq. Doğuşdan bir il sonra ana hamiləlikdən əvvəlki bədənini bərpa edə bilər. Bu dövrdə ana üçün həyat yoldaşının dəstəyi çox vacibdir.
Həyat yoldaşınız və ailənizlə iş bölgüsü edin.
Uşaq baxımı ilə bağlı ailə dəstəyi alın. Onların sizə necə kömək edə biləcəyi barədə açıq danışın, kömək almaqdan qorxmayın. Sizi qəzəbli hiss etdirən insanlara qarşı sərhədlər qoyun. Körpə yatarkən mütləq istirahət edin və ya yatın. İşinizi həyat yoldaşınız və ailənizlə bölüşdürün. Özünüzə vaxt ayırın. İdmanla məşğul olun, müntəzəm duş qəbul edin və bol su için. Sizə uyğun pəhrizlə arıqlayın. Sosiallaşın, partnyorunuzla tək vaxt keçirin. Körpə ilə bağlı məsələlərdə arxa planda qalmayın. Unutmayın ki, nə qədər çox vaxt keçirsəniz, bir o qədər asanlıqla bir-birinizə uyğunlaşırsınız.
Zümrüd Haqverdiyeva
“Bilmed” Psixologiya Nitq inkişafı və Reabilitasiya mərkəzinin psixoloqu
