Müasir dövrdə texnologiyanın sürətli inkişafı uşaqların təlim-tərbiyəsində və nitq bacarıqlarının formalaşmasında yeni imkanlar yaratmışdır. Bu imkanlardan biri də interaktiv oyunlardır. İnteraktiv oyunlar uşaqların həm əylənərək öyrənməsinə, həm də nitq bacarıqlarını inkişaf etdirməsinə şərait yaradan vasitələrdəndir. Bu məqalədə interaktiv oyunların nitq inkişafına təsiri və loqopedik praktikalarda istifadəsinin əhəmiyyəti araşdırılır.

Nitq inkişafı və onun mərhələləri

Nitq inkişafı insanın sosiallaşması və ətraf mühitlə əlaqə qurması baxımından əsas bacarıqlardan biridir. Uşaqlarda nitq inkişafı bir neçə mərhələdə baş verir: səsləri tanımaq və təqlid etmək, sözlərdən istifadə etmək, qrammatik strukturlar qurmaq və nəhayət, sərbəst danışmaq. Bu mərhələlərin uğurla keçilməsi üçün mühitin stimullaşdırıcı olması mühüm rol oynayır.

İnteraktiv oyun nədir?

İnteraktiv oyunlar – uşağın kompüter, planşet və ya digər elektron qurğu vasitəsilə qarşılıqlı əlaqə qurduğu oyunlardır. Bu oyunlar vizual və audio stimul yaratmaqla uşağın diqqətini cəlb edir, tapşırıqlarla aktiv iştirakını təmin edir. Bir çox interaktiv oyun dil və nitq bacarıqlarının inkişafına yönəldilmiş xüsusi proqramlar əsasında hazırlanır.

Nitq inkişafına müsbət təsirləri

Araşdırmalar göstərir ki, düzgün seçilmiş və məqsədyönlü istifadə olunan interaktiv oyunlar nitq inkişafına bir neçə aspektdə müsbət təsir göstərir:

Söz ehtiyatının zənginləşməsi: Uşaq oyun zamanı yeni sözlər öyrənir və onları kontekstdə istifadə etməyi bacarır.

Səslərin düzgün tələffüzü: Oyunlar səslərin düzgün deyilişi üçün təlimatlar və səsləndirmələr təqdim edir.

Diqqət və dinləmə bacarığının formalaşması: Uşaq oyunun qaydalarını dinləmək və ona uyğun hərəkət etmək məcburiyyətində qalır.

Dialoq qurmaq bacarığı: Bəzi oyunlar virtual personajlarla və ya digər oyunçularla danışıq tələb edir.

Loqopedik təcrübədə interaktiv oyunların istifadəsi

Loqopedlər interaktiv oyunlardan tədris və terapiya prosesində geniş istifadə edirlər. Bu oyunlar vasitəsilə uşaqla daha güclü vizual və emosional bağ qurmaq mümkün olur. Məsələn, səslərin fərqləndirilməsi, qrammatik strukturun tədrisi, artikulyasiya məşqləri və s. interaktiv formada təqdim olunduqda uşaq tərəfindən daha asan qəbul edilir.

Diqqət yetirilməli məqamlar

Hər bir metod kimi interaktiv oyunların da effektivliyi onun düzgün və balanslı istifadəsindən asılıdır. Uzunmüddətli ekran qarşısında qalmaq göz, diqqət və psixoloji problemlər yarada bilər. Buna görə valideyn nəzarəti altında və loqopedin tövsiyəsi ilə istifadə olunmalıdır.

İnteraktiv oyunlar müasir loqopedik praktikanın əhəmiyyətli bir alətinə çevrilmişdir. Onların nitq inkişafına müsbət təsiri elmi əsaslarla sübut olunmuşdur. Əsas məsələ bu vasitələrin məqsədyönlü, yaşa uyğun və müvafiq tədris strategiyası çərçivəsində istifadə edilməsidir. Beləliklə, həm valideynlər, həm də mütəxəssislər interaktiv oyunlardan faydalı şəkildə yararlanaraq uşaqların nitq inkişafını daha effektiv şəkildə dəstəkləyə bilərlər.

Ülviyyə Əfəndiyeva

Ailə və uşaq psixoloqu

Ailə problemləri üzrə ekspert

Beynəlxalq təlimçi