Azərbaycan Rieltorlar Assosiasiyasının icraçı direktoru Elnur Azadovun dediyinə görə, bahalı və zərərli olduğu üçün tikinti şirkətlərinin bank borclarına girməsi sərfəli deyil: “Valyutamızın devalvasiyasından sonra vəziyyət daha da mürəkkəbləşdi. Əgər əvvəllər Azərbaycan Beynəlxalq Bankı (ABB) daşınmaz əmlak alıcılarına həvəslə borc verirdisə, bir neçə tikinti şirkətini maliyyələşdirirdisə, xüsusi ipoteka xətləri ayırırdısa, 2016-cı ildən sonra bu təcrübə demək olar ki, dayandı. Devalvasiyadan əvvəl, Beynəlxalq Bankın köməyi ilə böyük tikinti işlərinə kredit verilirdi”.

Ekspert “Kristal Abşeron” və “Xəzər İnşaat” kimi şirkətlərin bu sahədə ciddi irəliləyiş əldə etdiyini deyib: “O zaman “Akkord” xüsusilə ABB-nin kredit xətlərindən istifadə etməkdə fəal idi. Yalnız beş-altı il ərzində şirkət 8 minə qədər ipoteka ilə mənzil satdı. “Xəzər İnşaat” bu reytinqdə ikinci yerdədir. Bu il daha iki bank – “PAŞA Bank” və “Kapital Bank” təcrübələri hələ də az olsa da, inşaat bazarını maliyyələşdirməyə başladı. Bu banklar tikinti şirkətlərinə və müştərilərə fərdi yanaşmadan istifadə edir. Qalan hallarda tikinti sektoru və ipoteka krediti sektoru kəskin maliyyə çatışmazlığı yaşayır. Bankların şərtləri biznes üçün sərfəli deyil – ölkənin kredit və maliyyə bazarında rəqabətin olmaması təsir göstərir. Bunun fonunda tikinti şirkətləri vasitəsilə daxili kreditləşmə populyarlıq qazandı”.

Həqiqətən, ipoteka krediti ilə müqayisədə bir şirkətin taksit (daxili kredit) planı daha sərfəli bir seçimdir. Alıcı mənzilin dəyərinin 20-30%-i ilə ilkin ödəniş edir, qalanını isə 3-5 il müddətinə ödəyir. Bir qayda olaraq, daxili kreditlər yaşayış binasının tikintisi zamanı aktualdır. Müştəri hələ hazır olmayan mənzilin pulunu ödəyir və tam məbləği ödədiyi zamana qədər “pod mayak” bitmiş bir mənzil alacaq. Və ən əsası, bu ödəniş üsulu bank kreditindən qat-qat ucuzdur.

Məsələn, “Qarabağ” MMC şirkətindən AYNA-ya verilən məlumata görə, hissə-hissə ödəmə yalnız tikilməkdə olan mənzillər üçün keçərlidir.

“Vesta Construction” şirkətinin əməkdaşı da bildirib ki, tikintisi davam edən binada bir mənzil üçün ilkin ödəniş məbləğin 30-40%-ni təşkil edir. Şirkət nümayəndəsinin sözlərinə görə, paytaxtın kənarında sahəsi 80 kvadratmetr olan iki otaqlı mənzilin qiyməti orta hesabla 96 min manata başa gələcək. İlkin ödəniş 38 min manat məbləğində ödənildikdən sonra qalan 50 min manat hissə-hissə, özü də faizsiz ödənilə bilər.

“20 Yanvar”da “Melissa Group”dan mənzil almaq üçün ABB vasitəsilə ipoteka krediti əldə edə bilərsiniz. Şirkətdən deyirlər ki, 20 faiz ilkin ödəniş etməklə müştəri illik 10%-lə 20 il müddətinə ipoteka alır.

“Yeni Zığ” Yasayış Kompleksi faizsiz kredit təklif edir. Mənzilin nağd şəkildə daha ucuz olduğu ortaya çıxır – nağd 56 min, kreditlə 81 min manata qədər.

Tikilməkdə olan binalara tələbat artır – vətəndaşlar tikilməkdə olan binalarda mənzillərin pulunu ödəməyə hazırdırlar. Axı, bu, demək olar ki, təqaüdə çıxana qədər kredit ödəməkdən daha ucuz və daha sürətlidir.

Əmlak mütəxəssisi Elnur Fərzəliyevin sözlərinə görə, mənzil almaq üçün ən sərfəli variant dövlət ipotekasıdır. Eyni zamanda, bir neçə bankda kommersiya ipotekası mövcuddur və illik faiz dərəcəsi dövlət ipotekası ilə müqayisədə nisbətən yüksəkdir – 9-15% arasında. Digər banklar maksimum 25 ilə qədər bir neçə yüz min manata qədər pul verir.