Milyonlarla insanın məruz qaldığı xroniki neyrodegenerativ xəstəlik olan Altsheymer yaddaşın itməsinə və idrak qabiliyyətinin azalmasına səbəb olur. Tam müalicə olunmasa da, aparılan tədqiqatlar Altsheymer xəstəliyinin başlanğıcının qarşısını almaqda və ya inkişafını azaltmaqda pəhrizin mühüm rol oynadığını göstərir.
Alimlər müəyyən qidaların və yemək nümunələrinin beyin sağlamlığına necə təsir göstərə biləcəyini izah edən cari pəhriz tövsiyələrini araşdırır.
Tədqiqatın məqsədi pəhriz vasitəsilə idrak funksiyalarını dəstəkləmək istəyənlər üçün aydın, praktiki məsləhətlər verməkdir. Altsheymerin qarşısının alınması üçün əsas tövsiyə ürək üçün də faydalı olan pəhriz saxlamaqdır. Belə ki, həmin qidalar çox vaxt beyinə də müsbət təsir edir.
“Journal of the American College of Cardiology” jurnalında dərc olunan bir araşdırma göstərir ki, yüksək qan təzyiqi, xolesterol və diabet pəhrizdən təsirlənir. Pəhriz vasitəsilə bu riskləri azaltmaq beyin sağlamlığına qoruyucu təsir göstərə bilər.
Çoxsaylı araşdırmalar Aralıq dənizi pəhrizinin koqnitiv sağlamlığı təşviq etməkdə və Altsheymer riskini azaltmaqda faydalarını vurğulayır. Bu pəhriz əsasən meyvə-tərəvəz, tam buğda, paxlalılar və qoz-fındıq kimi bitki mənşəli qidaların qəbulunu nəzərdə tutur. Buraya orta miqdarda balıq və quş əti yemək, qırmızı əti isə minimuma endirmək daxildir.
“Neurology” jurnalında dərc edilən digər araşdırma Aralıq dənizi pəhrizinə yaxından riayət edən şəxslərin Altsheymer xəstəliyinə tutulma riskinin əhəmiyyətli dərəcədə aşağı olduğunu müəyyən edib. Bu pəhrizdə mövcud olan antioksidantlar, sağlam yağlar, məsələn, balıqdan alınan omeqa-3 yağ turşuları beyin iltihabını azaldır və onun strukturunun saxlanmasına kömək edir.
Rush Universiteti Tibb Mərkəzində aparılan araşdırmalardan irəli gələn “MIND” pəhrizi Aralıq dənizi pəhrizinin elementlərini və “DASH” pəhrizini (hipertenziyanı dayandırmaq üçün pəhriz yanaşmaları) birləşdirir. Bu pəhriz xüsusi olaraq beyin sağlamlığını hədəfləyir, idrak qabiliyyətinin zəifləməsi və Altsheymer riskinin azalmasına yardımçı olur.
“MIND” pəhrizinin əsas komponentlərinə yaşıl yarpaqlı tərəvəzlər, giləmeyvə, qoz-fındıq, tam taxıllar, balıq, quş əti, zeytun yağı və ölçülü şərab daxildir. Xüsusilə güclü neyroprotektiv təsirə malik olduğu sübut edilmiş giləmeyvə və göyərtilər burada üstünlük təşkil edir. “Alzheimer’s & Dementia” jurnalında dərc olunan bir araşdırmaya görə, “MIND” pəhrizinə hətta orta səviyyədə riayət etməklə də Altsheymer xəstəliyinə qarşı əhəmiyyətli qorunma təmin edilə bilər.
Şəkər və zərif karbohidratların istifadəsini azaldaraq idrak qabiliyyətinin inkişafına şərait yaratmaq mümkündür. İşlənmiş qidalar beyin hüceyrələrinə zərərli olan iltihabı və oksidləşdirici stresi gücləndirir.
Bəzi vitaminlər və minerallar beyin sağlamlığı üçün vacibdir. B, C, D, E vitaminləri, maqnezium və sink kimi minerallar nevroloji funksiyanın qorunmasında müəyyən rol oynayır.
Qeyd edilən pəhriz nümunələrinin qəbulu həddən çox olmamalıdır. Onlara əməl etməklə hər kəs beyinin daha sağlam olmasına yardımçı ola bilər.
