Antibiotiklər, bakteriyal infeksiyaları müalicə etməkdə effektiv vasitələrdir. Ancaq onların qeyri-düzgün istifadəsi, bakteriyaların antibiotiklərə qarşı müqavimət inkişaf etdirməsinə səbəb ola bilər. Bu məsələ müasir tibbin ən ciddi problemlərindən biridir və dünya səviyyəsində ictimai sağlamlığa böyük təhdid yaradır. Bu məqalədə, antibiotiklərin düzgün istifadəsinin əhəmiyyəti və antibiotik müqavimətinin qarşısının alınması yolları geniş şəkildə izah ediləcək.
Antibiotiklərin düzgün istifadəsi
Antibiotiklər yalnız bakterial infeksiyaları müalicə etmək üçün nəzərdə tutulmuşdur. Onlar viruslara, məsələn, soyuqdəymə və ya qripə səbəb olan infeksiyalara təsir etmir. Həkimlər, antibiotiklərin yalnız bakterial infeksiyaların müalicəsi üçün lazım olduqda təyin edilməsi ilə bağlı əhəmiyyətli tövsiyələr verirlər.
Antibiotiklərin effektivliyi, müəyyən bir doza və müddət ərzində istifadə edilməsindən asılıdır. Həkimin tövsiyə etdiyi dozadan az istifadə etmək, infeksiyanı tamamilə aradan qaldırmaya bilər və bakteriyaların müqavimət qazanmasına səbəb ola bilər. Eyni zamanda, antibiotiklərin dozasını artırmaq da bədənə zərər verə bilər.
Antibiotik müalicəsini tamamlamaq vacibdir. Xəstəlik əlamətləri aradan qalxsa da, müalicə kursunu tamamlamaq infeksiyanın tamamilə müalicə edilməsinə və bakteriyaların tamamilə məhv edilməsinə kömək edir. Müalicəni erkən dayandırmaq bakteriyaların sağ qalmasına və müqavimət inkişafına yol aça bilər.
Antibiotikləri yalnız tibbi mütəxəssis tərəfindən tövsiyə olunduğu şəkildə istifadə edin. Öz başınıza antibiotik qəbul etməyin və ya başqalarının tövsiyələrinə əsaslanaraq istifadə etməyin. Bu, antibiotiklərin təsirsiz olmasına və ya digər sağlamlıq problemlərinə yol aça bilər.
Antibiotik müqaviməti və onun əhəmiyyəti
1) Müqavimət nədir?
Antibiotik müqaviməti, bakteriyaların antibiotiklərə qarşı təsirsiz hale gəlməsi vəziyyətidir. Müqavimət inkişaf etdikdə, standart antibiotiklər artıq infeksiyanı müalicə edə bilmir. Bu, müalicə prosesini çətinləşdirir və daha güclü və bəlkə də daha zərərli antibiotiklərin istifadəsini tələb edə bilər.
2) Müqavimətə səbəb olan faktorlar
Antibiotiklərin təsadüfi istifadəsi: Antibiotiklərin həddindən artıq və ya lazımsız istifadəsi müqavimət inkişafını sürətləndirir.
Tamamlanmamış müalicə: Antibiotik müalicəsini erkən dayandırmaq, bakteriyaların müqavimət qazanmasına səbəb ola bilər.
Düşünülməmiş istifadə: Tibbi məsləhət olmadan antibiotiklərin istifadəsi müqavimətə yol açır.
Antibiotiklərin yanlış istifadəsi: Həddindən artıq antibiotik istifadəsi və antibiotiklərin qeyri-qanuni satışı da müqavimət riskini artırır.
3) Müqavimətlə mübarizə strategiyaları
Antibiotiklərin mütəmadi izlənməsi: Həkimlər antibiotik istifadəsini diqqətlə izləməli və yalnız lazımlı hallarda təyin etməlidirlər.
Təhsil və maarifləndirmə: Cəmiyyətə antibiotiklərin düzgün istifadəsi və müqavimət problemləri haqqında məlumat verilməlidir.
Yeni antibiotiklərin inkişafı: Yeni antibiotiklərin inkişafı, müqavimətə qarşı mübarizədə kömək edə bilər.
İnfeksiyaların profilaktikası: İnfeksiyaların yayılmasının qarşısını almaq üçün vaksinlər və digər profilaktik tədbirlər tətbiq olunmalıdır.
Nəticə
Antibiotiklərin düzgün istifadəsi, infeksiyaların müalicəsində effektivliyin qorunması və antibiotik müqavimətinin qarşısının alınması üçün həyati əhəmiyyət kəsb edir. Müqavimət problemlərinin həll edilməsi üçün hər bir fərdin və tibbi mütəxəssisin məsuliyyəti vardır. Antibiotiklərin yalnız həkim tövsiyəsinə uyğun olaraq istifadə edilməsi, müalicə kursunun tamamlanması və infeksiyaların profilaktikası, antibiotiklərin gələcəkdə də effektivliyini təmin etməkdə əsas rol oynayır. Cəmiyyət olaraq, antibiotiklərin düzgün istifadəsi ilə bağlı maarifləndirmə və təhsil təşəbbüsləri mütləq artırılmalıdır.
Nərminə Abbasova
MayoMed Medikal Fizioterapiya və Reabilitasiya Mərkəzinin təsisçisi və baş həkimi, terapevt, ailə həkimi
(Həkimlə əlaqə saxlamaq istəyənlər Əhməd Rəcəbli 207-də yerləşən MayoMed klinikasına müraciət edə (TEL: (012) 464 86 93; 464 86 94; 464 86 95) və ya (051) 866 02 20; (051) 567 66 96 mobil nömrələri ilə birbaşa Nərminə Abbasova ilə əlaqə saxlaya bilərlər.)
