Yaşa dolduqca qıcolma halları daha tez-tez baş verir. Çəkisi artıq olanların da belə hallarla üzləşməsi ehtimalı yüksəkdir. Əslində, hər adam bununla üzləşə bilər – məşqdən sonra və ya gecəyarısı. Qıcolmanın səbəbi nədir və bu baş verərsə, nə etməli?

Mövzu ilə bağlı oxucularımızı məlumatlandıran MayoMed Medikal Fizioterapiya və Reabilitasiya Mərkəzinin təsisçisi və baş həkimi, terapevt, ailə həkimi Nərminə Abbasova bildirdi ki, bir çoxları buna səbəb kimi orqanizmdə natriumun, yəni duzun çatışmazlığının olduğunu zənn edirlər. Onun sözlərinə görə, bu fikirdə olanlar qıcolmanın çarəsini bir qədər duz qəbul etməkdə görür, lakin bu problemin öhdəsindən daha yüngül yolla – duz qəbul etmədən də gəlmək mümkündür.

“Qıcolma halı adətən ayağın baldır və ya bud hissəsinə aid əzələlərdə baş veirir. Bəzən buna səbəb, əzələdə oksigen çatışmazlığı olur, bəzi hallarda isə səbəb daha ciddi ola bilər – misal üçün qalxanvarı vəzin fəaliyyətindəki qüsura görə bədəndə kalsiumun səviyyəsi azalır. Qeyd edim ki, beynin bütün nahiyələrini əhatə edən qıcolmalara ümumiləşdirilmiş qıcolmalar deyilir. Onun müxtəlif növləri var və bu bir neçə növ bir-birindən bir qədər fərqli olan çoxsaylı tutma simptomlarını ehtiva edir”.

Həkim deyir ki, epilepsiya ilə yaşamaq və təkrar nöbet simptomları yaşamaq həm qısa, həm də uzunmüddətli təsir göstərə bilər. Bunlar həyat keyfiyyətinin azalmasından tutmuş psixi sağlamlıq vəziyyətlərinin artması risklərinə qədər dəyişə bilər:

“Bəzi qıcolma simptomları zamanı bədəninizi tamamilə idarə edə bilməyəcəksiniz. Bunun nəticəsində yıxılma və digər hərəkətlər yaralanmalara səbəb ola bilər. Epilepsiya xəstələri tez-tez sınıq və göyərmə kimi pozğunluğu olmayanlara nisbətən daha böyük fiziki problemlər yaşayırlar. Tutma simptomlarına meylli olsanız, həyat keyfiyyətiniz pisləşə bilər. Məsələn, siz artıq maşın sürə bilməyəcəksiniz. Nöbetin təhlükəli ola biləcəyi üzgüçülük və ya tək səyahət kimi fəaliyyətlərdən uzaq durmaq istəyə bilərsiniz. Müalicə almasanız, qıcolma simptomları pisləşə və tədricən daha uzun davam edə bilər. Uzun müddət davam edən tutmalar komaya və ya ölümə səbəb ola bilər. Epilepsiya ilə bağlı ölümlər nadir olsa da, vaxtından əvvəl ölüm riski epilepsiya xəstələrində ümumi əhali ilə müqayisədə üç dəfəyə qədər yüksəkdir”.

Nərminə xanım bildirdi ki, epilepsiya psixi sağlamlığa təsir edə bilər. Onun sözlərinə görə, tutma qorxusu epilepsiya xəstələrində depressiyaya və ya narahatlığa səbəb ola bilər, eyni zamanda, onlar özlərini tək hiss edə, zərərdən qorxa bilərlər.

Tutmaların risk faktorlarından bəhs edən ailə həkimi qeyd etdi ki, bəzi amillər nöbet riskini artıra bilər:

“Bu amillər yaş, ailə tarixi, baş zədələri, insult və digər damar xəstəlikləri, demans, beyin infeksiyalarıdır. Yaş epilepsiyanın başlanğıcı ən çox uşaqlarda və yaşlılarda rast gəlinir, lakin bu vəziyyət hər yaşda baş verə bilər. Eyni zamanda, ailənizdə epilepsiya tarixi varsa, tutma riskiniz arta bilər. Bəzi epilepsiya halları isə baş zədələri nəticəsində yaranır.

Epilepsiya və nöbetlər beyin zədələnməsinə səbəb ola bilər. Müəyyən xəstəliklərə tutulma riskinizi azaltmaq üçün tədbirlər görə bilərsiniz. Demans isə yaşlı insanlarda epilepsiya riskini artıra bilər. Və nəhayət beyində və ya onurğa beynində iltihaba səbəb olan meningit kimi infeksiyalar epilepsiya riskini artıra bilər”.

Hər bir insanın epilepsiyasının özünəməxsus bir səbəbi olduğunu deyən Nərminə xanım vurğuladı ki, bəzi insanların ümumiyyətlə heç bir səbəbi bilinmir. Həkim deyir ki, digərlərində genetika, beyin zədələnməsi, otoimmün xəstəliklər, metabolik problemlər və ya yoluxucu infeksiyalar ilə birbaşa əlaqəli ola bilən epilepsiya var. Onun sözlərinə görə, ümumi nöbet simptomları və onların səbəbləri vəziyyətdən asılı olaraq dəyişir.

Ailə həkimi bildirdi ki, hər yaşda olan insanlar ümumi qıcolma simptomlarından və onların səbəblərindən təsirlənə bilər ki, bu da qorxulu və pozucu ola bilər:

“Bu simptomlar konvulsiyalar, huşsuzluq və ya qəribə davranışlar da daxil olmaqla müxtəlif yollarla görünə bilər. Tutmaların bir çox fərqli əsas səbəbi ola bilər, baxmayaraq ki, onlar tez-tez nevroloji pozğunluqlar, genetika və ya baş xəsarətləri, infeksiyalar və ya dərmanlarla yaranır. Tutma keçirən xəstələrə lazımi tibbi yardım və dəstək göstərmək üçün müxtəlif qıcolma növlərini, ümumi qıcolma simptomlarını və onların səbəblərini başa düşmək çox vacibdir. Xəstəliklərini idarə edərkən xəstələrə daha sağlam və daha məmnun bir həyat sürmələrinə kömək etmək üçün xəstənin fərdi şərtlərinə uyğunlaşdırılmış düzgün diaqnoz və müalicə vacibdir”.