Havanın temperaturunun artmasının təsiri ilə yay aylarında qida zəhərlənmələrinə daha çox rast gəlinir. Qusma, ishal, mədə ağrısı, hərarət və ümumi halsızlıq kimi əlamətlərlə özünü göstərən qida zəhərlənməsi isti hava şəraitində bakteriya və digər mikroorqanizmlərin sürətlə çoxalması nəticəsində baş verir. Çox vaxt bu hallar yüngül və qısa müddətli xarakter daşısa da, zəhərlənməyə səbəb olan bəzi qida faktorları bəzən xəstəliyin daha ağır gedişinə səbəb ola bilir.
Bildirilir ki, qida zəhərlənməsinin qarşısını almağın ən təsirli yolu qidaları düzgün hazırlamaq və saxlamaqdır. Bakteriyalar xəstə və ya daşıyıcı şəxs vasitəsilə qidaya keçə bilər və ya “çarpaz çirklənmə” adlanan proses baş verə bilər. Çarpaz çirklənmə əllər, qablar, yemək doğranan lövhələr, mətbəxdə istifadə olunan dəzgahlar, paltarlar və süngərlər, öskürək və asqırma zamanı ətrafa sıçrayan damcılar və bakteriya ilə çirklənmiş mayelərlə təmasda olan hər hansı səth nəticəsində qidaya keçə bilər.
Qida təhlükəsizliyini təmin etmək üçün beş qaydaya əməl edilməlidir: təmizlik, bişmiş və çiy qidaların ayrılması, düzgün bişirilməsi, qidaların müvafiq temperaturda saxlanması, təhlükəsiz xammal və sudan istifadə.
Bu çərçivədə şəxsi gigiyena ilə yanaşı, istifadə olunan alətlərin təmizlənməsi və dezinfeksiya edilməsinə diqqət yetirilməsi tələb olunur.
Çiy ət, quş əti və dəniz məhsullarını bişmiş məmulatlar və salatlar kimi digər çiy qidalardan ayırmaq, çiy qidaların hazırlanmasında ayrı bıçaq və kəsici taxtalardan istifadə etmək, hazır qidaları və çiy qidaları ayrı saxlamaq vacibdir.
Xarab olması baxımından potensial təhlükəli qidalar kimi qeyd olunan ət, süd və yumurta kimi məhsulların uyğun temperaturda və vaxtda bişirilməsinin vacibliyi vurğulanır.
Xəstəlik törədən mikroorqanizmlərin çoxalmasının qarşısını almaq üçün qidaların uyğun mühit, vaxt və temperaturda saxlanması vacibdir. Qidaların hazırlanmasında təmiz sudan istifadə edilməli, təzə və sağlam qidalar etibarlı mənbələrdən seçilməlidir. Pasterizə edilmiş və sterilizə olunmuş südə üstünlük verilməlidir.
Qidaların hazırlanması və istehlakı zamanı sağlamlığı qorumaq üçün bütün təzə meyvə və tərəvəzləri bol suda yaxşıca yumaq tövsiyə olunur.
Ət, süd və toyuq əti kimi potensial riskli, çiy qidalara toxunduqdan sonra əlləri yaxşıca yumaq lazımdır. Ət və balıq, xüsusilə çiy toyuq ilə təmasda olan bütün səthləri və avadanlıqları da hər istifadədən sonra qaynar su ilə yuyaraq dezinfeksiya etmək vacibdir.
Ət məhsulları və yumurta soyuducudan kənarda maksimum 2 saat saxlana bilər. Soyuducudan kənarda 2 saatdan çox qalan bu cür qidalar potensial risk daşıyırlar. Onları yemək çox təhlükəlidir.
Dondurulmuş qidaların soyuducu temperaturunda, orijinal qablaşdırmada soyuq axar suyun altında və ya mikrodalğalı sobalarda əridilməsi, əridikdən sonra yenidən dondurulmaması və qurudulmuş ət məhsullarının soyuducuda örtülü saxlanması tövsiyə olunur.
