“Bakıda gənc oğlanı bıcaqladılar”, “Gənclər bir-birinə xəsarət yetirdilər”, “Azərbaycanda dəhşət: oğul atasını döyüb öldürdü”, “Beyləqanda 7-ci sinif şagirdi 11-ci sinif şagirdini bıçaqladı”, “Bakıda zavodda dəhşət: iş yoldaşının başını yardı”, ” Maştağada 21 yaşlı oğlan özündən 16 yaş böyük kişini öldürdü” və s. Bu kriminal xarakterli başlıqları heç də səbəbsiz yerə sadalamadım. Məsələ burasındadır ki, oktyabr ayı başlayandan Azərbaycanda baş verən kriminal hadisələr haqda xəbərlərin ardı arası kəsilmir. İstər məktəb şagirdləri arasında baş verən bıcaqlanma hadisələri, istər yeniyetmələrin adının hallandığı insidentlər, istərsə də müxtəlif yaş qruplarına aid şəxslərin törətdikləri yaralanma və ya ölüm hadisələri gündəmdən düşmür. Bəs görəsən, insanların bir-birinə qarşı bu qədər aqressiv davranmasına səbəb nədir?

Sosial və psixoloji faktorlar

İlk növbədə, gənclər arasında aqressiv davranışların artmasının arxasında sosial və psixoloji faktorlar durur. Ailə mühiti, məktəb tərbiyəsi və sosial münasibətlər, gənclərin davranışlarına ciddi təsir göstərir. Ailə içində baş verən münaqişələr, zorakılıq və ya diqqət çatışmazlığı, gənclərdə aqressivlik hissini artırır. Həmçinin, məktəb mühitində yaranan stress, şiddət və zorbalıq, gənclərin psixologiyasında iz buraxır.

Medianın rolu

Media da bu problemlərin yayılmasında təsirli bir amil rolunu oynayır. Kriminal xəbərlərin geniş yayımlanması, bəzən gənclər arasında “məşhurluq” axtarışına səbəb olur. Gənclər, kriminal davranışların media vasitəsilə daha çox diqqət cəlb etdiyini görərək, özlərini ifadə etmək üçün bu cür yolları seçə bilərlər.

Cəmiyyətin məsuliyyəti

Bu cür hadisələrin qarşısını almaq üçün cəmiyyətin, xüsusilə də valideynlərin və müəllimlərin rolunu nəzərə almaq lazımdır. Valideynlər, uşaqlarının davranışlarını izləməli, onlara düzgün tərbiyə verməli və müsbət nümunələr göstərməlidirlər. Eyni zamanda, məktəblərdə zorakılığın qarşısını almaq məqsədilə proqramlar tətbiq olunmalı, gənclərin sosial bacarıqları inkişaf etdirilməlidir.

Nəticə

Aqressiv davranışların artması, cəmiyyətin gələcəyi üçün ciddi bir təhlükədir. Bu problemi həll etmək üçün birgə çalışmağa, gənclərə daha müsbət dəyərlər aşılamaya ehtiyac var. Sadece hadisələri müzakirə etmək kifayət etmir; həm də bu davranışların səbəblərinə diqqət yetirərək, çözüm yollarını tapmalıyıq. Cəmiyyətimizdə gənclərin sağlam bir mühitdə böyüməsini təmin etmək, hər birimizin vəzifəsidir.

Sevda Əliyeva

Psixoloq, psixopedaqoq

“Vəhdət” Xeyriyyə Cəmiyyətinin üzvü