Boyun ağrısı, hər yaşdan və həyat tərzindən insanı təsir edən bir problemdir. Bu ağrı, çox vaxt gündəlik həyatımızın müxtəlif aspektlərinə təsir göstərir və həyat keyfiyyətini ciddi şəkildə azalda bilər. Bu yazıda, boyun ağrısının gündəlik həyatımıza necə təsir etdiyini və bu problemin qarşısını almaq üçün nə kimi tədbirlər görməyin mümkün olduğunu araşdıracağıq.
1) Yuxu vərdişləri və boyun ağrısı
Yuxu zamanı boyun əzələlərinin düzgün dəstəklənməməsi, boyun ağrılarına səbəb ola bilər. Bu, xüsusilə düzgün yastıq seçməməkdən və yuxu pozisyonlarının düzgün olmamasından qaynaqlanır.
Düzgün yastıq seçimi: Boyun ağrısının qarşısını almaq üçün yastığının boynun əyriliyini dəstəkləyən bir modeldə olması çox önəmlidir. Yastıq çox hündür və ya çox alçaq olmamalıdır.
Yuxu pozisiyası: Yastığa düzgün yerləşmə, boyun və baş arasındakı əlaqəni qorumağa kömək edir. Məsələn, üzü üstə yatmaq boyun üçün zərərli ola bilər, çünki bu vəziyyət boynu qeyri-təbii vəziyyətdə saxlayır.
Təklif: Yuxu zamanı yan üz üstə və ya arxa üzə yatmaq daha sağlam bir seçim ola bilər. Boynun əyriliyini qoruyan ortopedik yastıqlardan istifadə etmək də faydalıdır.
2) Telefon və kompüter istifadəsi: “Telefon Boynu” və ya “Kompüter Boynu”
Müasir həyatın tələbləri bizi telefon, kompüter və digər texnoloji cihazlara çox uzun müddət baxmağa məcbur edir. Bu da “telefon boynu” (text neck) fenomeninə səbəb ola bilər. Boynu uzun müddət aşağı əyərək telefon və ya kompüterə baxmaq, boyun əzələlərində gərginliyə və ağrılara yol aça bilər.
Postura problemi: Boynu aşağı əymək, boyun əzələlərinin və çiyinlərin gərginləşməsinə, hətta disk problemlərinə yol aça bilər.
“Telefon boynu”nun simptomları: Boyun ağrısı, baş ağrıları, çiyin ağrıları və əllərdə uyuşmalar ola bilər.
Təklif: Telefon və kompüter istifadəsi zamanı boynu düz tutmağa çalışın. Ekran göz səviyyəsində olmalıdır və uzun müddət eyni pozisiyada qalmaqdan qaçının. Hər 30 dəqiqədə bir fasilə vermək və boyun məşqləri etmək faydalıdır.
3) İş mühitinin tənzimlənməsi: Ergonomiyanın rolu
İş mühitinin düzgün tənzimlənməsi, boyun ağrısının qarşısını almaqda mühüm rol oynayır. Çox uzun müddət oturmaq, xüsusən də qeyri-ergonomik şəraitdə işləmək boyun ağrılarına səbəb ola bilər.
İş yerində oturuş düzəlişləri: Masa və stul hündürlüyü düzgün olmalı, ayaqlar yerə tam olaraq oturmalıdır. Ekran göz səviyyəsində olmalıdır, beləliklə baş və boyun düz bir xətt üzrə olacaq.
Erqonomik stullar: Boyun və bel dəstəyinə malik stullardan istifadə etmək əhəmiyyətlidir.
Təklif: Ergonomik iş mühiti yaradın, hər 45 dəqiqədən bir durub hərəkət edin və boyun əzələlərini uzadın. Kompüter ekranını göz səviyyəsində tutmaq və düzgün oturuşu qorumaq çox önəmlidir.
4) İdman və fiziki fəaliyyətin boyun ağrısına təsiri
Fiziki fəaliyyət boyun ağrılarını azaltmağa və qarşısını almağa kömək edir. Boyun əzələlərini gücləndirən və elastikliyini artıran məşqlər, boyun ağrılarının şiddətini azalda bilər.
Boyun məşqləri: Boyun və bel əzələlərini gücləndirmək üçün uyğun məşqlər etmək, boyun ağrılarının qarşısını ala bilər. Eyni zamanda, hərəkətlilik məhdudiyyətlərini azaldır.
Stabilizasiya və güc məşqləri: Boynun ətrafındakı əzələləri gücləndirmək, baş və boynu dəstəkləmək üçün vacibdir.
Təklif: Hər gün 10-15 dəqiqə boyun məşqləri etmək, həmçinin yüngül aerobik fəaliyyətlərə, məsələn, gəzintiyə çıxmaq və ya üzmək, boyun sağlamlığını qorumağa kömək edəcək.
5) Stress və psixoloji faktorlar
Gündəlik həyatda qarşılaşılan stress, boyun əzələlərində gərginliyə səbəb ola bilər. Stress və narahatlıq halları, əzələlərin sıxılmasına və boyunda ağrıya yol aça bilər.
Emosional yük: Həm fiziki, həm də psixoloji olaraq gərgin vəziyyətdə olmaq, boyun ağrısının yaranmasına səbəb olur.
Stressin fiziki təsiri: Stressə qarşı mübarizə apardıqca, əzələlər gərginləşir və nəticədə boyunda ağrı baş verir.
Təklif: Stress idarəetmə texnikaları, meditasiya, yoga və nəfəs məşqləri boyun əzələlərini rahatlatmağa və ağrıları azaltmağa kömək edir.
Nəticə: Boyun ağrılarının gündəlik həyata təsirini azaltmaq
Boyun ağrısı, gündəlik həyatda çoxsaylı şəkildə özünü göstərir və həyat keyfiyyətini azaldır. Lakin, bu ağrıların qarşısını almaq üçün bəzi sadə addımlar atmaq mümkündür. Düzgün yuxu vərdişləri, telefon və kompüter istifadəsi zamanı doğru postura diqqət yetirmək, iş mühitini düzgün tənzimləmək, fiziki fəaliyyətə diqqət yetirmək və stressi idarə etmək boyun ağrılarını əhəmiyyətli dərəcədə azalda bilər.
Unutmayın ki, hər hansı bir boyun ağrısı uzun müddət davam edərsə və ya şiddətlənərsə, mütəxəssisə müraciət etmək faydalı olacaq. Boynunuzu qoruyun və sağlam həyat tərzini seçin!
Nərminə Abbasova
MayoMed Medikal Fizioterapiya və Reabilitasiya Mərkəzinin təsisçisi və baş həkimi, terapevt, ailə həkimi
