Aydan-Memmedova

Ailə münasibətlərində psixologiya – Sağlam əlaqələr necə qurulmalıdır?

Baxış sayı: 489

Ailə, insan həyatında ən vacib sosial institusiyalardan biridir. Lakin ailə münasibətlərində düzgün kommunikasiya və emosional anlayış olmadığı halda, münasibətlərdə gərginlik, anlaşılmazlıq və emosional uzaqlaşma yaranır. Bu məqalədə sağlam ailə münasibətlərinin əhəmiyyəti, psixologiyanın bu sahədə rolu və sağlam əlaqələr qurma yollarından danışılacaq.

 

Ailə Münasibətlərində əsas problemlər 

Azərbaycan cəmiyyətində ailə münasibətlərində tez-tez rast gəlinən problemlər:

  • Kommunikasiya çatışmazlığı: Eşitmək və anlamaq əvəzinə, yalnız danışmaq və tənqid etməyə meyillilik.
  • Rolların yanlış bölüşdürülməsi: Ailə üzvlərinin fərqli gözləntilərinin konfliktlər yaratması.
  • Emosional dəstəyin olmaması: Münasibətlərin daha çox funksional, azca emosional tərəfə yönəlməsi.
  • Həddindən artıq nəzarət: Şəxsi sərhədlərin nəzərə alınmaması və azadlığın məhdudlaşdırılması.

 

Sağlam ailə münasibətlərinin əsas prinsipləri 

Effektiv kommunikasiya 

a) Ailə üzvlərinin bir-birini dinləməsi və anlamağa çalışması vacibdir.

b) Duyğuları açıq və hörmətlə ifadə etmək münasibətləri gücləndirir.

c) “Mən” dili istifadə edin: “Sən həmişə belə edirsən” demək əvəzinə, “Mən bu vəziyyətdə narahat oluram” demək daha yaxşıdır.

 

2) Empatiya 

a)Başqalarının hisslərini anlamadan sağlam əlaqələr qurmaq mümkün deyil.

b) Ailə üzvlərinin hisslərinə hörmətlə yanaşaraq onların duyğusal ehtiyaclarını dərk edin.

 

3) Birlikdə vaxt keçirmək 

a) Ortaya çıxan gündəlik problemlər ailə üzvlərinin birgə fəaliyyətləri ilə yumşaldıla bilər.

b) Həftəlik ailə görüşləri, oyunlar, yeməklər münasibətləri gücləndirir.

 

4) Sərhədlərə hörmət 

a) Hər kəsin şəxsi məkanı və sərbəstliyinə hörmət göstərilməlidir.

b) Həddindən artıq nəzarət, xüsusilə yeniyetmələrdə üsyan və ya uzaqlaşmaya səbəb ola bilər.

 

5) Problemlərin birgə həlli

a) Konfliktləri tək tərəfli deyil, birgə müzakirələr və kompromislər vasitəsilə həll edin.

b) Günahlandırma əvəzinə həll yollarına fokuslanın.

 

6) Emosional dəstək 

a) Ailə üzvləri çətinliklər zamanı bir-birinə dayaq olmalıdır.

b) “Mən sənin yanındayam” mesajını hər zaman vermək münasibətləri gücləndirir.

 

Uşaqlar və ailə münasibətləri 

Uşaqlar ailədə baş verən hadisələrdən dərindən təsirlənir. Sağlam ailə münasibətləri uşaqların özünəinamını və emosional sabitliyini gücləndirir.

  • Uşaqları tərbiyə edərkən sərt qaydalar əvəzinə sevgi və anlayışa üstünlük verin.
  • Onların fikirlərini dinləmək və dəyərli hiss etmələrinə şərait yaratmaq vacibdir.

 

Sağlam münasibətlər üçün praktik addımlar 

1) Gündəlik kiçik jestlər: Sadə “təşəkkür” və “mən səni qiymətləndirirəm” ifadələri münasibətlərə dərinlik qatır.

2) Sözlər qədər davranışlara da diqqət yetirin: Verilən vədlərə əməl edin.

3) Konflikt zamanı sakit qalmağa çalışın: Duyğusal reaksiyalar əvəzinə problemi anlamağa fokuslanın.

 

Bəzi hallarda ailə problemlərini özünüz həll etmək çətin ola bilər. Bu halda peşəkar psixoloq dəstəyi vacibdir. Psixoloqlar

  • Ailə üzvlərinin hisslərini daha yaxşı anlamalarına kömək edir.
  • Effektiv kommunikasiya üsulları öyrədir.
  • Problemlərin dərin səbəblərini aşkar edir və həll yolları təklif edir.

 

Sağlam ailə münasibətləri sevgi, hörmət, empatiya və düzgün kommunikasiya üzərində qurulur. Müasir dövrdə ailə üzvlərinin bir-birinə emosional dəstəyi daha da vacibdir. Ailə münasibətləri üzərində işləmək xoşbəxt və davamlı birgə həyatın təməlidir.

 

Psixoloq Aydan Məmmədova




5 şərh “Ailə münasibətlərində psixologiya – Sağlam əlaqələr necə qurulmalıdır?

  1. Şahnaz Əbilova

    Ailəmizdə bəzən kommunikasiya çatışmazlığı olur, amma yazıda qeyd edilən “Mən dilini istifadə edin” tövsiyəsi çox diqqətimi çəkdi. Mən tez-tez “Sən niyə belə edirsən?” deyə reaksiya verirəm, amma məqalə məni düşündürdü ki, öz hisslərimi daha açıq və hörmətlə ifadə etməliyəm. Ailədəki emosional dəstək və birlikdə vaxt keçirməyin nə qədər vacib olduğunu bir daha dərk etdim. Bu, xüsusilə uşaqlar üçün çox önəmlidir.

    Cavabla
  2. Akif Ağalarlı

    Kommunikasiya, empatiya və birlikdə vaxt keçirməklə bağlı fikirlər çox düzgündür. Ən çox diqqət çəkən məqam isə, ailə üzvlərinin bir-birini dinləməsi və anlayışlı olmasıdır. Biz tez-tez “dinləmə”ni unuturuq, amma bu, münasibətlərin inkişafında əsas rol oynayır. Məqalədəki praktiki addımlar – xüsusən də, “Sözlər qədər davranışlara da diqqət yetirin” fikri çox dəyərlidir. Göstərilən rəftarlar və hərəkətlər, sözlərdən daha çox təsir edə bilər. Həmçinin, psixoloq dəstəyinin əhəmiyyəti də vurğulanıb ki, bu da çox vacibdir.

    Cavabla
  3. Huseyn Meherremov

    Mənim üçün ailə həmişə bir yerdə olmaq və çətinlikləri birlikdə aşmaq demək olub. Yazıda qeyd olunan “Emosional dəstək” prinsipi xüsusilə önəmlidir. Mənim zamanımda ailə içindəki emosiyalar və hisslər çox vaxt nəzərə alınmazdı, amma bu günkü gənclər daha çox emosional dəstəyi tələb edirlər. Uşaqlarımız və nəvələrimizlə münasibətlərimizdə onlara daha çox vaxt ayırmalı və onları daha yaxşı başa düşməliyik. Ailəmizdə keçirdiyimiz kiçik anlar və birlikdə etdiyimiz sadə şeylər bizi daha da yaxınlaşdırır.

    Cavabla
  4. Ənvər

    Mənə görə, məqalənin uşaqların tərbiyəsi ilə bağlı hissəsi çox vacibdir. Ailə münasibətləri uşaqların gələcəyini formalaşdırır. Sevgi və anlayışla tərbiyə, daha sağlam və güvənli şəxsiyyətlərin yaranmasına səbəb ola bilər. Məqalədə uşaqların fikirlərinin dinlənməsi və onların dəyərli hiss etməsi barədəki fikirlər mənim üçün çox əhəmiyyətlidir. Bəzi valideynlər çox sərt yanaşır və nəticədə uşaqda emosional uzaqlaşma yaranır. Mən öz uşaqlarımla münasibətlərimdə daha diqqətli olmağa çalışacağam.

    Cavabla
  5. Xalidə Kərimli

    “Mən dili”nin istifadəsi təklifini çox bəyəndim. Bu, insanların öz hisslərini daha düzgün və nəzakətlə ifadə etmələrinə kömək edir. Əslində, ailə münasibətlərində ən çox qarşılaşılan problem, bir-birini dinləməmək və qarşı tərəfi anlamaqdır. Bu yazıda göstərilən bu yanaşmaların tətbiqi ailənin birlikdə böyüməsi və inkişaf etməsi üçün çox vacibdir.

    Cavabla

Bir cavab yazın

Sizin e-poçt ünvanınız dərc edilməyəcəkdir. Gərəkli sahələr * ilə işarələnmişdir