Müasir dövrün sürətli texnoloji inkişafı və ofis mühitindəki iş şəraiti bir çox insanın gündəlik həyatının böyük hissəsini oturaq vəziyyətdə keçirməsinə səbəb olur. Uzun müddət hərəkətsiz qalmaq isə bel, boyun ağrıları, artıq çəki, ürək-damar problemləri, hətta psixoloji gərginlik kimi bir çox sağlamlıq probleminə yol açır. Bu mövzunun aktuallığını nəzərə alaraq, MayoMed Medikal Fizioterapiya və Reabilitasiya Mərkəzinin baş həkimi və terapevti Nərminə Abbasovanın fikirlərini öyrəndik.
Nərminə Abbasova: “Oturaq həyat tərzi müasir dövrün ən təhlükəli vərdişlərindən biridir”
Nərminə Abbasova vurğulayır ki, hərəkətsizlik bədənimizə tədricən, amma ciddi zərər verir:
“Gün ərzində fasiləsiz şəkildə saatlarla oturmaq onurğa sütununa təzyiqi artırır, əzələlər zəifləyir, qan dövranı zəifləyir. Bu isə uzunmüddətli nəticədə həm fiziki ağrılara, həm də ciddi xəstəliklərə səbəb ola bilər,” – deyə həkim bildirir.
Kiçik dəyişikliklər, böyük fərqlər: gündəlik aktivliyin rolu
Baş həkim oturaq həyatın fəsadlarından qorunmaq üçün gündəlik sadə, lakin effektiv vərdişlərin vacibliyini qeyd edir:
“Masa arxasında çalışanlar hər saatda bir dəfə ayağa qalxmalı, bir neçə dəqiqə gəzməli və ya yüngül hərəkətlər etməlidirlər. Hətta ev işləri belə bu baxımdan faydalıdır. Əsas olan hərəkətsizliyin qarşısını almaqdır,” – deyə Nərminə Abbasova əlavə edir.
Evdə və ofisdə düzgün oturma qaydaları
Nərminə xanım düzgün oturma pozasının və iş mühitinin ergonomik təşkilinin əhəmiyyətindən də danışır:
“Oturduğumuz stul belimizi dəstəkləməli, ekran göz səviyyəsində olmalı və qollar rahat vəziyyətdə dayanmalıdır. Düzgün oturma yalnız rahatlıq üçün deyil, həm də onurğa sağlamlığı üçün vacibdir,” – deyə o vurğulayır.
Uşaqlar da risk altındadır
Uşaqlar arasında oturaq həyat tərzinin yayılmasının da narahatedici olduğunu bildirən həkim deyir:
“Planşet və telefon qarşısında saatlarla vaxt keçirən uşaqlarda həm fiziki inkişaf zəifləyir, həm də psixoloji problemlər arta bilər. Valideynlər aktiv oyunları və açıq havada hərəkəti təşviq etməlidirlər.”
Hərəkətli həyat sağlam gələcəyin təməlidir
Məqalənin sonunda baş həkim hər kəsi gündəlik aktivliyə daha çox zaman ayırmağa səsləyir:
“Aktiv həyat tərzi, sağlam bədənin və gümrah zehnin əsas şərtidir. Bu vərdişləri ailə daxilində birgə tətbiq etməklə həm fərdi, həm də kollektiv sağlamlığı qorumaq mümkündür.”
Çox sağ olun Nərminə xanım dəyərli tövsiyələrinizə görə. Soldatımız-Əlişka necədir,xidməti necə keçir?
Mən də hər gün saatlarla stulda otururam və bunun nəticələrini bədənimdə hiss edirəm. Bəli, hərəkətsiz qalmaq bel və boyun ağrılarına səbəb olur. Nərminə Abbasovanın “hər saatda bir dəfə ayağa qalxın” tövsiyəsi həqiqətən faydalıdır. Bu, mənə çox kömək edir, çünki bəzən saatlarla oturduğum zaman zamanı unuduram. Yazı həm məlumatlı, həm də praktik olduğu üçün çox faydalı oldu.
Məqalədə uşaqların oturaq həyat tərzinin mənfi təsirləri barədə də danışılıb. Bu, mənim üçün çox vacibdir. Planşet və telefon qarşısında saatlarla vaxt keçirən uşaqlarım var, bu yazı məni bu barədə düşünməyə məcbur etdi. Valideyn olaraq, onlara daha çox aktiv oyunlar və açıq hava fəaliyyətləri təklif etməliyik. Uşaqların psixoloji və fiziki inkişafı çox önəmlidir, buna görə Nərminə xanımın tövsiyələri məni bir valideyn olaraq narahat edir, amma eyni zamanda motivasiya edir.
Günümüzün sürətli həyat tərzində hər kəs işlərlə o qədər məşğul olur ki, sağlamlığa vaxt ayırmağı unudur. Nərminə Abbasova çox doğru qeyd edir ki, bir neçə dəqiqəlik hərəkətlər belə bədənin sağlamlığına ciddi təsir edə bilər. Mən fitness ilə məşğul olduğum üçün bu yazı məni bir daha aktiv həyat tərzinin vacibliyini dərk etməyə vadar etdi.
Məqalənin fiziki sağlamlıq məsələlərinə böyük diqqət yetirməsi çox yerindədir. Amma, məncə, psixoloji tərəfi də daha çox vurğulamaq lazımdır. Uzun müddət oturaq vəziyyətdə qalmaq yalnız fiziki sağlamlığına deyil, həm də zehni sağlamlığa təsir edir. İnsanlar hərəkətsiz qaldıqca, əhval-ruhiyyə aşağı düşə bilər, stress və depressiya riski artır. Mənim təklifim, psixoloji cəhəti də nəzərə alaraq yazıya əlavə izahlar vermək olardı.