Bəzi uşaqlar öz təhsillərinə könüllü olaraq maraq göstərmək istəməyərək, hər cür akademik yükdən qaçırlar. Bunun qarşısını almaq üçün məktəbəqədər dövrdən, uşağı inkişaf etdirməyə başlamaq lazımdır.
Bu barədə pedaqoji elmlər namizədi Marina Mey bir neçə məsləhət verib.
“Bu, şəxsiyyətin və müxtəlif bacarıqların təməlinin qoyulduğu insan beyninin intensiv formalaşdığı dövrdür. Üstəlik, zehni proseslər məhz erkən uşaqlıqda formalaşır. Bu da öyrənmə qabiliyyəti ilə bilavasitə bağlı olacaq”, – deyə o, izah edib.
Onun sözlərinə görə, insan təbiətcə çox vacib bir keyfiyyətə malikdir – maraq. Və bu, böyüdükcə dəstəklənməsi lazım olan bir şeydir.
“Ətrafınızdakı dünyanı toxunma və zövqlə araşdırmaq cəhdlərini dayandırmayın (əlbəttə ki, bu, uşağın həyatı və sağlamlığı üçün təhlükə yaratmırsa). Ancaq onu araşdırmağa icazə verin. Uşaqlıq çox kövrək bir dövrdür. Diqqətsizliklə deyilən bir söz gələcək şəxsiyyətin hər hansı cəhətinin formalaşması prosesini poza bilər. Uşağın marağını dəstəkləmək istəməməsi onun biliyə olan susuzluğunu tamamilə aradan qaldırmağa qadirdir. Bu da öyrənmək istəyinin olmamasına daha da təsir edəcək”, – deyə müəllim bildirib.
Mey onu da qeyd edib ki, tez-tez övladının uşaqlığını parlaq və firavan keçməsi üçün valideynlər çoxlu oyuncaqlar və uşağın istədiyi hər şeyi alırlar.
“Bir az meyvə şirəsi istəyirsən? Gəlin onu alaq. Kinoya getmək istəyirsən? Gəlin gedək. Amma iş burasındadır ki, valideynlər övladının bütün istəklərini anında yerinə yetirməklə onun ən mühüm şəxsiyyət keyfiyyətinin – qətiyyətinin inkişafına bilmədən əngəl törədirlər. Bu keyfiyyət insan tərəfindən “təlim” prosesində əldə edilir. Bir məqsədə çatmaq üçün səy tələb olunur və buna uyğun olaraq ona çatmaq üçün vaxt sərf olunur. Axı təlim prosesi məqsədə doğru daimi hərəkətdir. Məqsəd hissi yoxdursa, deməli, verilən tapşırıqlara nail olmaq istəyi də yoxdur”, – mütəxəssis xəbərdarlıq edib.
Bundan əlavə, öyrənmək istəyi ilə bağlı problemlər tez-tez bəzi çətinliklər olduqda ortaya çıxır. Bu, diqqəti cəmləyə bilməmək, müəllimi dinləmək, sürətli yazı bacarıqlarının olmaması və ya hər hansı bir mövzunun sadə bir şəkildə başa düşülməməsi ola bilər.
“Buna görə də stressli vəziyyət. Stress olan yerdə isə onu yenidən yaşamaq istəməmək olur. Uşağınızla onu narahat edən şeylər haqqında danışın. Səbəbini birlikdə axtarmalı ola bilərik – uşaqlar həmişə problemlərini düzgün formalaşdıra bilmirlər”, – ekspert vurğulayıb.
Həm də Meyın sözlərinə görə, bəzən valideynlərdən belə fikirlər eşidirsən ki, təhsil o qədər də vacib deyil. Məktəblərdə proqramlar pisdir, onsuz da pul qazana bilərsən. Bu da uşaq böyütməkdə səhvdir.
“Əlbəttə, uşaq bu məlumatı hərəkət üçün göstəriş kimi qəbul edərsə, təəccüblənməməlisiniz. Ancaq valideynlik gözəlliyi bizi daha yaxşı insanlar edə bilməsidir. Və başa düşmək lazımdır ki, uşağa bu cür fikirlərin ötürülməsi onun inkişaf imkanlarını kökündən məhdudlaşdırmaq deməkdir”, – deyə müəllim bildirib.
Mey uşaqlara yaxın olmağı da tövsiyə edib. Çünki yalnız canlı ünsiyyət problemlərin həllinə və çətinliklərin öhdəsindən gəlməyə kömək edə bilər.
“Bu o demək deyil ki, başlarının üstündə oturub hər bir hərəkəti şərh etmək lazımdır. Müstəqillik həm də inkişaf etdirilməli və qorunmalı olan zəruri keyfiyyətdir. Buna görə də, uşaq oxumağın onun şəxsi məsuliyyəti olduğunu bilməli və anlamalı, eyni zamanda onun etibarlı dəstəyi və anlayışına sahib olduğundan əmin olmalıdır. Uşağınıza məqsədə doğru kiçik addımların vacibliyini çatdırın. Səhvlərinizi sıralayarkən, irəliləyişinizi və uğurlarınızı qeyd etməyi unutmayın. Uşaq öyrənmə zamanı səhvlərin normal olduğunu başa düşməlidir. Onlar düzəltməyi, proqnozlaşdırmağı və hətta qarşısını almağı öyrənə bilər və öyrənməlidirlər “, – deyə mütəxəssis yekunlaşdırıb.
