Sensor inteqrasiya, beyinin müxtəlif sensor məlumatları (görmə, eşitmə, toxunma, qoxu və dad) qəbul edib işləyərək, bu məlumatları uyğun hərəkətlərə çevirməsi prosesidir. Bu, uşaqların ətraf mühiti anlaması, hərəkət etməsi və sosial münasibətlər qurması üçün əhəmiyyətli bir bacarıqdır. Sensor inteqrasiyanın uşaqların inkişafına necə təsir etdiyi və sensor pozuntulu xəstəliklərlə necə əlaqəli olduğu mövzusunu araşdırmaq, valideynlər və pedaqoqlar üçün vacib bir mövzudur.
Sensor inteqrasiyanın uşaqlara faydaları
Sensor inteqrasiya, uşaqların gündəlik həyatda qarşılaşdıqları müxtəlif stimullara necə reaksiya verdiklərini və bu stimulları necə düzgün şəkildə işlədiklərini idarə etmələrinə kömək edir. Sensor inteqrasiyanın inkişafı uşaqların düşünmə, öyrənmə və sosial bacarıqlarını gücləndirir. Bu inteqrasiya uşaqlara aşağıdakı faydaları təmin edir:
Fiziki və emosional inkişaf: Sensor inteqrasiya uşağın bədənini və hərəkətlərini daha yaxşı başa düşməsinə, həmçinin onun emosional vəziyyətini daha yaxşı idarə etməsinə imkan tanıyır. Məsələn, toxunma duyğusu çox həssas olan uşaqlar, hiss etdikləri narahatlıq və ya streslə baş etməyi öyrənirlər.
Özünü qavrayış: Sensor inteqrasiya uşaqlara öz bədənlərinin və ətraf mühitin nəzarətini təmin etməyə kömək edir. Bu, uşağın özünü daha yaxşı başa düşməsini və hərəkətlərinə daha uyğun şəkildə reaksiya verməsini təmin edir.
Koordinasiya və motor bacarıqları: Görmə, eşitmə və toxunma hissləri arasında düzgün əlaqə qurulduqda, uşaqların motor bacarıqları, məsələn, hərəkət etmə, balans saxlama və əşyaları idarə etmə qabiliyyətləri inkişaf edir.
Sosial bacarıqlar: Sensor məlumatları düzgün şəkildə inteqrasiya edən uşaqlar, sosial vəziyyətləri daha yaxşı başa düşə bilər və digər uşaqlarla daha asan əlaqə qura bilərlər. Məsələn, səsləri və üz ifadələrini anlamaq, uşağın sosial əlaqələr qurmasında mühüm rol oynayır.
Sensor pozuntulu xəstəliklər və sensor İnteqrasiyanın əhəmiyyəti
Sensor pozuntulu xəstəliklər, uşaqların sensor məlumatları qəbul etməsində, işləməsində və reaksiyalarında çətinliklər yaratmağa səbəb olan vəziyyətlərdir. Sensor inteqrasiyanın düzgün işləməməsi, uşaqların davranışlarında və inkişaflarında problemlərə yol açır. Sensor pozuntulu xəstəliklərə aşağıdakılar daxildir:
Sensor inteqrasiya pozuntusu: SPD, uşağın ətraf mühitdən gələn sensor məlumatları düzgün şəkildə işləməməsi ilə xarakterizə olunur. Bu xəstəliyi yaşayan uşaqlar, bəzən bir çox stimula həssas olur və ya əksinə, çox az stimula reaksiya verirlər. Onlar toxunma, işıq, səs və ya qoxuya qarşı həssas ola bilərlər. Bu uşaqların sosial münasibətlərində çətinliklər, motor bacarıqlarında gerilik və həddindən artıq narahatlıq və ya qəzəb kimi davranış problemləri yaşana bilər.
Autizm spektri pozuntusu: Autizm spektri pozuntusu (ASD) sensor inteqrasiyanın pozulması ilə əlaqəli olan digər bir vəziyyətdir. Autizmi olan uşaqlar çox vaxt dünyanı başqalarından fərqli şəkildə qəbul edirlər. Onlar, adətən, eşitmə, görmə və toxunma kimi hisslərə qarşı çox həssasdırlar və ya əksinə, bu stimullara qarşı laqeyd ola bilərlər. Sensor inteqrasiyanın düzgün olmaması, onların sosial əlaqələr qurmasını və gündəlik həyat fəaliyyətlərini idarə etmələrini çətinləşdirə bilər.
Dəyişmiş Sensitivlik və Hiperaktivlik: Hiperaktivlik və diqqət çətinliyi ilə müşayiət olunan uşaqlarda sensor inteqrasiya problemləri tez-tez rast gəlinir. Bu uşaqlar, ətraf mühitdəki məlumatları düzgün şəkildə analiz etməkdə çətinlik çəkirlər, bu da diqqət itkiləri, əddən ziyadə aktivlik və impulsiv davranışlar ilə nəticələnə bilər. Sensor stimulların çoxluğu və ya azlığı bu uşaqların davranışlarını daha da çətinləşdirir.
Dispraksiya: Dispraksiya, motor bacarıqlarının inkişafında çətinliklər yaradan bir vəziyyətdir. Uşaqların fiziki fəaliyyətləri yerinə yetirməsi çətin ola bilər, çünki onlar sensor məlumatları düzgün işləməkdə və uyğun reaksiyalar verməkdə çətinlik çəkirlər. Bu, uşağın motor bacarıqlarının inkişafını ləngidə və gündəlik həyat fəaliyyətlərində problemlərə yol aça bilər.
Həddindən artıq sensor stimullar: Sensor pozuntusu olan uşaqlar, çox sayda stimula qarşı həddindən artıq reaksiya verə bilərlər. Bu, onlarda həddindən artıq narahatlıq, qorxu və ya təcavüzkarlıq kimi davranış problemlərinə səbəb ola bilər. Bu vəziyyət uşağın məktəbdə, evdə və ya ictimai yerlərdə normal fəaliyyət göstərməsini çətinləşdirir.
Sensor inteqrasiyanın reabilitasiyası və müalicəsi
Sensor inteqrasiya pozuntuları ilə bağlı müalicə və reabilitasiya prosesi uşaqların inkişafına böyük təsir göstərir. Sensor terapiya və inteqrasiya məşqləri uşaqlara sensorial məlumatları düzgün işləməyi öyrətmək üçün istifadə edilən üsullardır. Bu terapiya vasitəsilə uşaqların bədən hisslərini düzgün qəbul etmələri, motor bacarıqlarını inkişaf etdirmələri və sosial bacarıqlarını artırmaları təmin edilə bilər.
Sensor terapiya: Sensor terapiya, uşaqların müxtəlif sensor stimullarla qarşılaşdığı məşqlərdən ibarətdir. Bu, uşağın müxtəlif hissləri daha yaxşı qəbul etməsinə, onlara uyğun reaksiya verməsinə və daha rahat bir həyat sürməsinə kömək edir.
Fiziki və idarəetmə məşqləri: Motor bacarıqlarını inkişaf etdirmək üçün fiziki məşqlər və əzələləri gücləndirən hərəkətlər də faydalıdır. Bu məşqlər uşaqların bədənlərini daha yaxşı idarə etmələrini təmin edir.
Sosial və emosional məşqlər: Uşaqların sosial və emosional əlaqələrini yaxşılaşdırmaq üçün xüsusi məşqlər və fəaliyyətlər təklif edilir. Bu, onların digər uşaqlarla daha yaxşı əlaqə qurmasını və özlərini daha rahat hiss etmələrini təmin edir.
Sensor inteqrasiyanın uşaqların inkişafında və sosial bacarıqlarının formalaşmasında əhəmiyyətli bir rolu vardır. Sensor pozuntulu xəstəliklər, uşaqların gündəlik həyatlarında çətinliklər yaşamasına səbəb olsa da, düzgün müalicə və terapiya ilə bu problemlər həll edilə bilər. Valideynlər, pedaqoqlar və mütəxəssislər, uşaqların sensor inteqrasiyasını gücləndirmək üçün doğru yanaşmalar tətbiq edərək, onların sağlam inkişafına dəstək ola bilərlər.
Gültəkin Səhhət
Psixoloq
Sensor inteqrasiya üzrə təlimçi
(Mütəxəssislə psixoloq_gultekinsehet adlı instagram hesabı üzərindən və həmçinin 055 224 25 90 mobil nömrəsi vasitəsiylə əlaqə saxlaya bilərsiniz)
Bu yazı bizim üçün çox önəmlidir. Oğlumun sensor inteqrasiya problemləri olduğunu öyrənəndən sonra, bir çox məlumat axtardım, amma bu yazı ən aydın və praktik olanıdır. Yazı həm çox sadədir, həm də mövzuya dair dərin məlumat verir. Əlavə olaraq, sensor pozuntularının simptomları barədə də daha çox məlumat almaq istərdim.
Çox faydalı bir yazıdır. Sensor inteqrasiyanın uşaqların inkişafında necə böyük rol oynadığını anlamağa kömək etdi. Xüsusilə sosial bacarıqların və motor bacarıqlarının inkişafına olan təsirini nəzərə alaraq, uşaqlarla işləyən biri kimi bu məlumatları gündəlik işimdə tətbiq etməyə çalışacağam. Sensor terapiya barədəki izahlar çox yerində idi. Ancaq yazıda biraz daha çox nümunəyə yer versəniz, daha da faydalı ola bilərdi.
Mənim oğlumda da sensor inteqrasiya problemi var və yazını oxuduqca bir çox sualımın cavabını tapdım. Xüsusilə sensor terapiyanın necə işlədiyini və uşaqlara necə kömək edə biləcəyini başa düşdüm. Yazının aydın və başa düşülən olması çox yaxşıdır. Əminəm ki, bu mövzuya aid daha çox məlumat oxumağa ehtiyacım olacaq.
Sensor inteqrasiya və onun uşaqların sosial bacarıqlarına təsiri barədə geniş məlumat verilməsi çox maraqlı idi. Həmçinin, sensor pozuntulu xəstəliklərin təhlili və müalicə metodları haqqında verilən məlumatlar çox yerində olub. Mənim işimdə bu cür məlumatlar çox vacibdir və oxuculara təqdim etmək üçün faydalı ola bilər. Təşəkkür edirəm
Sensor pozuntularının uşaqların gündəlik həyatına təsiri barədə öyrəndiklərim məni çox düşündürdü. Mənim çox yaxın bir dostumda autizm spektri pozuntusu var, və yazıda bu vəziyyətin sensor inteqrasiyası ilə əlaqəsi barədə oxumaq çox faydalı oldu.
Mənim uşaqlara qarşı yanaşmamda bir çox vacib dəyişikliklər etməli olduğumu hiss edirəm. Sensor inteqrasiyanın əhəmiyyətini daha dərindən anladım və bu bilikləri dərslərimdə tətbiq etməyə çalışacağam. Uşaqların emosional və sosial inkişafına necə təsir etdiyi haqda daha çox məsləhət istəyərdim.
Mənim qızımda sensor inteqrasiya problemləri olduğu üçün, ətraflı məlumat axtarırdım və bu yazı mənə çox kömək etdi. Sensor terapiya və digər müalicə üsulları barədə verilən məlumatları çox faydalı hesab edirəm. Amma bəzi terminlərin daha sadə izahı yaxşı olardı. Yəni, “sensor inteqrasiya pozuntusu” nə deməkdir, bu, valideynlər üçün daha sadə bir dildə açıqlansa, çox faydalı olardı.
Mənə çox maraqlı və faydalı gəldi. Uşaqların sensor inteqrasiyasının inkişafına dair ətraflı məlumat verilməsi, bu sahədə işlərimi daha da yaxşılaşdırmağa kömək edəcək. Həmçinin, sensor pozuntulu xəstəliklər barədə məlumatların verilməsi çox yerində oldu. Oxuyarkən uşaqlara necə yanaşmam lazım olduğunu bir daha düşündüm.
Mence cox yaxsi movzuya toxunmusunuz. Xestelikler, problemle dogulan usaq sayi o qeder artib ki psixoloqlarin yardimina, melumatlandirmasina dogurdan ehtiyac var. Tesekkur edirem size. Davami gelsin insallah